Dziedzictwo wybitnych astronomów - potencjał czy niewykorzystana szansa dla turystyki kulturowej Polski

Sylwia Irena Osojca-Kozłowska

Abstrakt


Fascynacja zjawiskami zachodzącymi na niebie, a także ich wpływem na życie człowieka, stanowiły od najdawniejszych czasów przedmiot zainteresowania i dały początek jednej z najstarszych nauk świata - astronomii. Próby ich zrozumienia i wyjaśnienia od starożytności przez średniowiecze, barok po kolejne epoki podejmowało wielu uczonych. Wśród nich są też Polacy – w tym najwybitniejszy Mikołaj Kopernik, który ogłosił światu, że to Ziemia krąży wokół Słońca. Na terenach przynależnych współcześnie do Polski astronomią parało się wielu wybitnych uczonych, w tym m.in. J. Heweliusz, J. Kepler, M. Cunitz, Jan z Głogowa,
C. Malapert czy J. W. Jędrzejewicz. Ich osiągnięcia rozwijały naukę, przenikały do innych dziedzin życia takich jak kultura, sztuka, literatura.

Artykuł posiada charakter aplikacyjno-przeglądowy, a uwaga skupiona w nim jest na sylwetkach ww. wybitnych astronomów, miejscach w Polsce z nimi związanych oraz wykorzystaniu ich biografii i spuścizny naukowej dla rozwoju turystyki. Przygotowano go w oparciu o prowadzone w latach 2008-2021 badania pierwotne i wtórne, realizowane stacjonarnie i terenowo z użyciem metody metaanalizy, desk reasearch, studium przypadku, obserwacji uczestniczącej, wywiadu swobodnego i storytellingu. Artykuł wypełnia lukę poznawczą związaną z brakiem literatury dotyczącej rozwoju turystyki poprzez dziedzictwo astronomów.


Słowa kluczowe


dziedzictwo astronomiczne; turystyka astronomiczna; astroturystyka; Jan Heweliusz; Maria Cunitz; Johann Kepler

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Aaboe A., Scientific Astronomy in Antiquity, “Philosophical Transactions of the Royal Society”, 276 (1257), s. 21–42

Astronomia popularna, 1990, red. S. Piotrowski, Warszawa

Banaś T., 2005, Cunitia Maria, [w:] J. Lyszczyna, D. Rott (red.), Słownik pisarzy śląskich, Wyd., Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, t. 1, s. 22-24

Barker P., Goldstein B., 2001, Theological Foundations of Kepler’s Astronomy, „Osiris” 16 (1), s. 88–113

Berry A., 1961, A Short History of Astronomy From Earliest Times Through the Nineteenth Century, New York: Dover Publications

Caspar M., 2014, Kepler, Dover Publications, Inc, New York

Czerwińska-Rydel A.,2011, Wędrując po niebie, Wyd. Muchomor

Dick W.R., Langkavel A., 2004, Die Kepler-Gedenkstätten, Dr.

Erwin Rauner Verlag, s. 255–279

Dobrzycki J., Markowski M., Przypkowski T., 1975, Historia astronomii w Polsce, Wrocław

Dobrzycki J., Rybka E. 1975, Historia astronomii w Polsce, PAN

Duerbeck H., 2009, Maria Cunitz: Kriegswirren und Planetenberechnung, In: Frauenmuseum Bonn (Hrsg.): Astronominnen. Frauen die nach den Sternen greifen, Bonn

Forbes G., 1909, History of Astronomy. London: Plain Label Books

Gluszko T., 2000, Jan Heweliusz - pokorny syn dumnego miasta, [w:] "30 Dni" nr 12 (26)

Grell C., 2017, Jan Heweliusz i jego czasy, ASPRA - JR

Guentherodt I., 2005, Augenschein und Finsternisse: zur Sprache von Maria Cunitia (1604? – 1664), „Acta Universitatis Carolinae, Mathematica et Physica”, vol. 46, Praga, s. 15 -28

Guentherodt I., 1991, Frühe Spuren von Maria Cunitia und Daniel Czepko in Schweidnitz 1623, “Daphnis. Zeitschrift für mittlere deutsche Literatur”, Nr. 20, 1991, s. 547–584

Hoskin M. (red.), 2007, Historia Astronomii, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007

Karczewska J., D. Karczewski, Szlak Kopernikowski - zapomniany turystyczny klasyk, Turystyka Kulturowa nr 2/19 s. 7-20

Knötel P., 1928, Maria Cunitia, In: Friedrich Andreae (Hrsg.): Schlesier des 17. bis 19. Jahrhunderts, Schlesische Lebensbilder. Nr. 3. Breslau 1928, S. 61–65

Kotarski E., 1985, Muza gdańska Janowi Sobieskiemu 1673-1696, Warszawa, Ossolineum

Kreiner J. M., 1992, Astronomia z astrofizyką, wyd. 2, Warszawa

Lisiak B., 2005, Collaboration od Adam Adamandy Kochanski with

Jan Heweliusz, Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki, 1-2(27-28), s. 85-97

Lisicki A., 1988, Heweliusz – dylematy współczesnej nauki, „Sprawozdania Gdańskiego Towarzystwa Naukowego”, t. 14 (1987), s. 22-25

Lisicki A., 1991, Jan Heweliusz – współtwórca nowoczesnej nauki, Gdańsk.

Lisicki A., 1992, Jan Heweliusz as an observer, Gdańsk

Liwowsky K., 2010, Einige Neuigkeiten zur Familie der Schlesierin Maria Cunitz, Koblenz, 3. durchgesehene und vermehrte Aufl

Maciąg-Fiedler A., 2016, Astrorum divina ars et sciencia. Słownictwo astronomiczne w łacińskich pismach polskich autorów doby średniowiecza, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków

Mikos von Rohrscheidt A., 2021, Interpretacja dziedzictwa w turystyce kulturowej. Konteksty, podmioty, zarządzanie, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań

Mokrzecki L., 2021, Wokół staropolskiej nauki i oświaty: Gdańsk – Prusy Królewskie – Rzeczpospolita, Gdańsk

Najafabadi S., 2012, Astronomical Tourism (Astro-Tourism) in Cebu, “Philippines: Essential Features In Selected Destinations and Its Complementing Visitor Attractions”, “International Conference on

Trade, Tourism and Management”, Bangkok, s. 129-133

Nawalkowski P., 2021, Ciemne niebo – dla turystyki i hotelarstwa, w: http://ciemneniebo.pl, dostęp 11.07.2021

North J., 1997, Historia astronomii i kosmologii, Katowice

Nowacki M., 2012, Dziedzictwo i turystyka: relacje i ewolucja koncepcji, „Kultura i Turystyka - wspólne korzenie”, s. 35-39

Pakszys E., 2012, Przekraczanie granic: uwarunkowania sukcesu kobiet w poznaniu, Etyka 45, 2012, s. 99-105

Pietrzyk Z., 2000, Marcin Król z Żórawicy, [w:] Złota Księga Wydziału Filozoficznego, (red.) J. Miklaszewska, J. Mizera, s. 43-45

Pisarek M., Gargała-Polar M., Dudek T., 2017, Astroturystyka w zainteresowaniu wybranych mieszkańców województwa podkarpackiego, Polish Journal for Sustainable Development, Tom 21 (2), s. 101-106

Posch T., 2017, Johannes Kepler. Die Entdeckung der Weltharmonie, Darmstadt

Przypkowski T., 1987, Jan Heweliusz, Wrocław

Rybka E., 1983, Astronomia ogólna, Warszawa

Rybka P., 1989, Heweliusz, Warszawa

Rybka E., 1975, Życiorys naukowy Jana Keplera, „Rocznik Lubuski”, tom 9, Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe,1975, s. 269-278

Swerdlow N., 2012, Urania Propitia, Tabulae Rudophinae faciles redditae a Maria Cunitia Beneficent Urania, the Adaptation of the

Rudolphine Tables by Maria Cunitz, In: Jed Z. Buchwald (Hrsg.): A Master of Science History: Essays in Honor of Charles Coulston Gillispie, Springer, s. 81–121

Świderski G., 2005, Maria Kunicka ze Śląskiej Świdnicy – współtwórczyni przełomu w astronomii i filozofii XVII wieku, [w]: Wielcy twórcy Gór Sowich, S. Januszewski (red.), Wrocław, 2005

Thurston, H., 2006, Early Astronomy, Springer

Targosz K., 1987, Sawantki w Polsce w XVII w. Aspiracje intelektualne kobiet ze środowisk dworskich, Warszawa

Targosz K., 1986, Jan Heweliusz – uczony artysta, Wrocław

Targosz K., 2000, Z lunetą i przyrządem astronomicznym – protektorki i adeptki Uranii w XVII wieku, [w:] Pod patronatem Hygei. Udział kobiet w rozwoju nauk przyrodniczych, I. Arabas (red.), Warszawa, IH PAN, s. 37−70

Wierzbicki D., 1888, Jan Heweliusz, astronom gdański. Wspomnienie w 200-ną rocznicę śmierci (Dokończenie), Wszechświat 1888/07/31, T. 7, s. 484-487

Włodarczyk J., Historia astronomii w Polsce do 1945 roku, http: www: copernicus.torun.pl/rewolucja/rozwój/5/ [ 18.07.2021]

Włodarczyk J., 2007, Astronomia w Polsce, [w:] „Historia astronomii”, pod red. M. Hoskina, Warszawa, s. 320–339

Włodarczyk J., Birkenmajer L & A, 2019, “Peripheral” Astronomy in the Correspondence of Johannes Hevelius: A Case Study of Maria Cunitia and Elias von Löwen, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, T. 64, 2019 nr 1, s. 147- 155

Voise W., 1972, Życie i twórczość Keplera w świetle najnowszych badań, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 17/1, 1972, s. 3-9

Zanazzi, A., Daricello L., Leonardi L., Benedetto D., Tuscano M., 2021, Attracting public interest in astronomy through art and cultural heritage , European Planetary Science Congress 2021

Zbierski A., 1988, Jan Heweliusz na tle swojej epoki, „Sprawozdania Gdańskiego Towarzystwa Naukowego”, t. 14, s. 41-46

Źródła internetowe:

http://www.zyciorysy.pl/biografia/jan-heweliusz/ [11.07.2021]

http://www.hevelianum.pl/jan-heweliusz/ [11.07.2021]

http://www.www.panteonnarodowy.org/wielcy-polacy/59-jan-

heweliusz [11.07.2021]

http://www.muzeum-kupiectwa.pl/index.php?page=zycie-dzielo-

astronom-marii-kunic-cunitii-1610-1664 [11.07.2021]

http://www.um.swidnica.pl [11.07.2021]

http://www.gdansk.pl [11.07.2021]

http://www.zagan.pl [11.07.2021]

http://www.lubuskie.pl [11.07.2021]

http://www.ks-j.com. pl [11.07.2021]

http://turystyka.zagan.pl [11.07.2021]

http://www.gdansk.turystyka.phttp://www.pomorskie.travel.pl [11.07.2021]


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2021 Sylwia Irena Osojca-Kozłowska


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642