Pytanie 104: Jak mierzyć turystykę zrównoważoną?
Abstrakt
Turystyka ma niebagatelny i wielokierunkowy wpływ na wszystkie podmioty w niej uczestniczące (chcące tego lub nie). Jedną z odpowiedzi na coraz wyraźniej dostrzegane negatywne oddziaływania tego zjawiska (m.in. niesławny overtourism) miałaby być turystyka zrównoważona.
Jest ona pochodną skrystalizowanej w latach 80. XX wieku koncepcji zrównoważonego rozwoju. Turystyka zrównoważona zakłada zintegrowane zarządzanie dziedzictwem (kulturowym, przyrodniczym) oraz aktywnością turystyczną w celu zminimalizowania negatywnego wpływu na środowisko naturalne oraz kulturę lokalną, przy jednoczesnym zachowaniu jej pozytywnego wpływu społecznego i ekonomicznego, także dla przyszłych pokoleń. Ta idea pojawia się nie tylko w dyskursie akademickim. Została również skodyfikowana w dokumentach strategicznych i jest promowana m.in. przez Światową Organizację Turystyki (UNWTO) czy Unię Europejską. Warto tutaj zwrócić szczególna uwagę na opracowania, które podnoszą wątek ochrony i interpretacji dziedzictwa w kontekście antropogenicznych zmian klimatu [przygotowane m.in. przez ICOMOS – The Future of Our Pasts, 2019]. Zawarte w nich wskazówki i dobre praktyki mają stanowić zachętę do rzeczywistych działań.
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Beck U., 2012, Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, Wydawnictwo Scholar, seria: Społeczeństwo Współczesne, Warszawa
Błasik-Nowak B., Rajczewska M., 2018, Przygotowanie do wdrażania celów zrównoważonego rozwoju. Agenda 2030 w Polsce, „Kontrola Państwowa”, nr 5, s. 70-83 (714-727)
Borowiec J., 2017, Efekty strategii rozwoju zrównoważonego Unii Europejskiej, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Materiały”, t. 47, nr 2, s. 165-174
Borys T. (red.), 1999, Wskaźniki ekorozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok
Climate Change and Cultural Heritage Working Group International, 2019, The Future of Our Pasts: Engaging cultural heritage in climate action. Outline of Climate Change and Cultural Heritage. Technical Report, International Council on Monuments and Sites, Paris
Czaja St., Becla A., 2017, Rozumienie rozwoju zrównoważonego i trwałego (rozwoju zintegrowanego) a sposoby jego pomiaru – wybrane problemy metodologiczno-metodyczne, „Optimum. Studia Ekonomiczne”, nr 4 (88), s. 12-25
ETIS The European Tourism Indicator System toolkit for sustainable destination management, 2016, Publications Office of the European Union, Luxembourg
Fischer M., Foord D., Frecè J., Hillebrand K., Kissling-Näf I., Meili R., Peskova M., Risi D., Schmidpeter R., Stucki T., 2023, Sustainable Business Managing the Challenges of the 21st Century, Springer
Font X., Torres-Delgado A., Crabolu G., Palomo Martinez J., Kantenbacher J., Miller G., 2023, The impact on sustainable tourism indicators on destination competitiveness: the European Tourism Indicator System, „Journal of Sustainable Tourism”, Vol. 31, No. 7, s. 1608-1630; doi.org/10.1080/19669582.2021.1910281
Gasparini M. L., Mariotti A., 2023, Sustainable tourism indicators as policy making tools: lessons from ETIS implementation at destination level, „Journal of Sustainable Tourism”, Vol. 31, No. 7, s. 1719-1737; doi.org/10.1080/19669582.2021.1968880
Gawroński K., 2003, Wskaźniki i kryteria zrównoważonego rozwoju w aspekcie gospodarki przestrzennej, „Inżynieria Rolnicza”, t. 1, nr 3, s. 215-227
Gunther W., Mehrizi M. R., Huysman M., Feldberg F., 2017, Debating big data: A literature review on realizing value from big data, „Journal of Strategic Information”, Vol. 26, No. 3, s. 191-209; doi.org/10.1016/j.jsis.2017.07.003
Hadzik A., Hadzik A., 2008, Wybrane aspekty turystyki zrównoważonej na wiejskich obszarach uzdrowiskowych, „Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich”, nr 2, s. 287-296
Kim Y., Kim C. K., Lee D. K., Lee H. W., Andrada R. I. T., 2019, Quantifying nature-based tourism in protected areas in developing countries by using social big data, „Tourism Management”, Vol. 72, s. 249-256; doi.org/10.1016/j.tourman.2018.12.005
Królikowska-Tomczak A., 2017, Europejski system wskaźników zrównoważonego zarządzania turystyką a publiczne zarządzanie turystyką w aglomeracji poznańskiej, „Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie”, t. 74, s. 161-177
Loaiza J. P. V., Pérez-Torres A., Contreras K. M. D., 2019, Semantic icons: A sentiment analysis as a contribution to sustainable tourism, „Sustainability” (Switzerland), Vol. 11, No. 17; doi.org/10.3390/su11174655
Miller G., Torres-Delgado A., 2023, Measuring sustainable tourism: a state of the art review of sustainable tourism indicators, „Journal of Sustainable Tourism”, Vol. 31, No. 7, s. 1483-1496; doi.org/10.1080/19669582.2023.2213859
Nawrocka E., 2010, Rozwój turystyki i rozwój zrównoważony, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Ekonomia”, nr 140, s. 87-100
Niezgoda A., 2023, Opportunities for evaluation of sustainable tourism – assessing the availability of ETIS indicators in Poland, „Turyzm – Tourism”, Vol. 33, No. 1, s. 57-66; doi.org/10.18778/0867-5856.33.1.06
Ostrowska-Tryzno A., Pawlikowska-Piechotka A., 2023, Turystyka w czasie pandemii i okresie post-pandemicznym, Studia i Monografie, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Warszawa
Pawlikowska-Piechotka A., 2013, Planowanie przestrzeni turystycznej, Wydawnictwo Novae Res w Gdyni, Gdynia
Pawlikowska-Piechotka A., 2016, Odpowiedzialne kształtowanie przestrzeni turystycznej, [w:] Turystyka akademicka 1906-2016, red. W. Błaszczuk, Z. Kruczek, Almatur, Warszawa, s. 289-298
Periañez-Cristobal R., Luengo P., Calvo-Mora A., 2019, The heritage character and service quality in urban defensive structures renovated as hotels, „Journal of Heritage Tourism”, Vol. 15, No. 1, s. 44-59; doi.org/10.1080/1743873X.2019.1590375
Sikora B., Sowiński M., Okularczyk-Okoń M., Wojtacha-Gonsior A., 2022, Program rozwoju turystyki dla miasta Torunia do 2030 roku, Urząd Miasta Torunia, Collect Consulting S.A., Katowice–Toruń
Skorupski J., 2018, Czy rozwój zrównoważony jest ekologiczny?, „Przegląd Uniwersytecki”, nr 10-12, s. 11-14
UNWTO (United Nations World Tourism Organization), 2022, Statistical Framework For Measuring The Sustainability Of Tourism (SF-MST) Draft, Draft prepared for the Expert Group on MST December
Visegrad Grants, 2023-2025, Data collection Guidelines for tourism and sustainability monitoring in cultural destinations, project ID#/: 22320140
Walas B., 2021, Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021-2028, Urząd Miasta Krakowa, Kraków
Wang P., Zhang X., Suomi R., Sun C., 2017, Determinants of customers’ eWOM behaviour – a system success perspective, [w:] R. Schegg, B. Stangl (red.), Information and communication technologies in tourism, Springer International Publishing, s. 401-415
Xu F., Whitmarsh L., 2020, Big data or small data? A methodological review of sustainable tourism, „Journal of Sustainable Tourism”, Vol. 28, No. 2, s. 144-163; doi.org/10.1080/ 09669582.2019.1631318
Zielińska A., 2013a, Wycena obszarów przyrodniczo cennych przy wykorzystaniu wskaźników rozwoju z równoważonego, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 317, s. 261-271
Zielińska A., 2013b, System wskaźników rozwoju zrównoważonego i ekorozwoju dla obszarów przyrodniczo cennych, „Ekonomia i Środowisko”, nr 3 (46), s. 79-89
Zielińska A., 2015, Analiza wskaźników rozwoju zrównoważonego gmin zlokalizowanych na obszarach chronionych, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego”, t. 42, nr 2, s. 109-122
Źródła internetowe
AGENDA 21, 1992, United Nations Conference on Environment & Development Rio de Janerio, Brazil, 3 to 14 June, [online:] https://sustainabledevelopment.un.org/content/ documents/Agenda21.pdf, 24.08.2023
BYPAD, 2023, BYPAD in one Minute, [online:] https://www.bypad.org/en/ueber-bypad /translate-to-german-bypad-auf-einen-blick, 17.09.2023
Cook G., 2021, The Cotton Tote Crisis, „The New York Times”, 24.08, [online:] https://www. nytimes.com/2021/08/24/style/cotton-totes-climate-crisis.html, 17.09.2023
ETSM2030, European Tourism Sustainability Management 2030, [online:] https://etsm 2030.eu/, 9.08.2023
EC (European Comission), 2016, European Tourism Indicators System for sustainable destination management, [online:] https://single-market-economy.ec.europa.eu/ sectors/tourism/eu-funding-and-businesses/funded-projects/sustainable/indicators _en, 24.08.2023
GUS (Główny Urząd Statystyczny), 2023, Oficjalne statystyki SDG – wskaźniki dla celów globalnych, [online:] https://sdg.gov.pl/, 15.08.2023
ICOM (International Council of Museums), 2023, [online:] https://icom.museum/en/, 24.08.2023
ICOMOS (International Council on Monuments and Sites), 2021, International Charter for Cultural Heritage Tourism, [online:] https://www.icomos.org/media/com_acymailing/ upload/ictc_draftcharter_culturalheritage_final_22072021_1.pdf, 24.08.2023
Klub Rzymski, 1972, Meadows D. H., Meadows D. L., Randers J., Behrens III W. W., Granice wzrostu, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa [wyd. polskie 1973]; The Limits to Growth, [online:] https://collections.dartmouth.edu/teitexts/meadows/ diplomatic/meadows_ltg-diplomatic.html, 4.09.2023
Krajowa Polityka Miejska 2030, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, 2022, [online:] https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony, 15.08.2023
Kramer B., 2022, Eco-friendly credentials not benefiting hotels financially, study says, WSU Insider, [online:] https://news.wsu.edu/press-release/2022/09/12/eco-friendly-credentials-not-benefiting-hotels-financially-study-says/, 17.09.2023
Kvítková Z., Volfová N., 2023, Challenges and inspirations in managing cultural sites. project FV UNESCO sites – balanced and sustainable tourism development, project ID#: 22120090, Litomyšl, [online:] https://sustainableunesco.vse.cz/good-practices/, 4.09.2023
Nowa Karta Lipska, 2020, Transformacyjna siła miast na rzecz wspólnego dobra, Federal Ministry of the Interior, Building and Community, [online:] https://www.gov.pl/ attachment/a56e8572-34f8-4d40-b7bc-2d23d16f0dee, 15.08.2023
Pollock A., 2012, Conscious travel: Signposts towards a new model for tourism. Contribution to the 2nd UNWTO Ethics and Tourism Congress Conscious Tourism for a New Era. Quito, [w:] Conscious Travel Paper for Minister of Tourism, Ecuador, September 12, [online:] https://conscioustourism.files.wordpress.com/2011/02/ conscious-travel-signposts-towards-a-new-model.pdf, 4.09.2023
Prague City Tourism, 2023, Another step towards cultivating the Prague brand in tourism. The employees of Prague's towers and tourist information centres will have a new sustainable dress code from the workshops of Czech family businesses, [online:] https://www.praguecitytourism.cz/en/media/press-releases/another-step-towards-cultivating-the-prague-brand-in-tourism.-the-employees-of-pragues-towers-and-tourist-information-centres-will-have-a-new-sustainable-dress-19730, 17.09.2023
Raport 2018, Raport z kontroli przygotowania do wdrażania Celów Zrównoważonego Rozwoju Agendy 2030 w Polsce, Najwyższa Izba Kontroli, Departament Administracji Publicznej, Warszawa, [online:] https://www.nik.gov.pl/plik/id,17274,vp,19842.pdf, 15.08.2023
Raport 2021, Raport Euromonitor International 2021 „Top Countries for Sustainable Tourism. Embracing a Green Transformation for Recovery in Travel”, [online:] https://go.euromonitor.com/white-paper_Travel-and-Tourism-21-03-12_Top-Countries-for-Sustainable-Tourism.html, 15.08.2023
Rogala B., 2021, Zrównoważone podróżowanie to przyszłość turystyki. Jak Polska radzi sobie w tej dziedzinie?, [online:] https://300gospodarka.pl/analizy/zrownowazone-podrozowanie-to-przyszlosc-turystyki-jak-polska-radzi-sobie-w-tej-dziedzinie, 15.08.2023
Sheivachman A., Enelow S., 2019, The Greening of Travel: Embracing The Responsibility, Skift, [online:] https://skift.com/sgf-magazine-2019/, 17.09.2023
Sustainability indicators, 2023, [online:] https://sustainableunesco.vse.cz/calculation/, 4.09.2023
UE (European Union), 2013, Guidebook on Sustainable Tourism for Development, [online:] https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284415496, 24.08.2023
UNDP (United Nations Development Programme), 2023, [online:] https://www.undp.org/, 24.08.2023
UNEP (United Nations Environmental Programme), 2023, [online:] https://www.unep.org/, 24.08.2023
UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), 2020, Education for sustainable development: a roadmap, [online:] www.unesco.org, 24.08.2023
UNWTO (United Nations World Tourism Organization), 2023, Committee on Tourism and Sustainability, [online:] https://www.unwto.org/committee-tourism-sustainability, 24.08.2023
Visegrad Grants, 2021-2023, UNESCO sites – balanced and sustainable tourism development, project ID#: 22120090, [online:] https://sustainableunesco.vse.cz/, 4.09.2023
Visit Svalbard, 2023, [online:] https://en.visitsvalbard.com/visitor-information/sustainable-destination, 6.08.2023
Zajadacz A., Molnár D., Pallás E., Šimočková I, Petrů Z., Kvítková Z., 2023, Case studies collection. UNESCO sities. Balences and sustainable tourism development, project FV UNESCO sites – balanced and sustainable tourism development, project ID#: 22120090, Litomyšl, [online:] https://sustainableunesco.vse.cz/case-studies/, 4.09.2023
DOI: http://dx.doi.org/10.62875/tk.v3i128.1447
Odniesienia
- Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.
Copyright (c) 2023 Michał Kępski, Wojciech Mania, Anna Pawlikowska-Piechotka, Magdalena Kugiejko, Natalia Latuszek, Piotr Zmyślony, Alina Zajadacz, Beata Raszka, Krzysztof Kasprzak, Mateusz Rogowski, Dariusz Brzostek, Elżbieta Binczycka-Gacek
Instytucja sprawcza:
Instytut Sportu, Turystyki i Żywienia Uniwersytetu Zielonogórskiego
Bazy czasopism
Copyright © Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642