Tradycyjne pielgrzymki do Gietrzwałdu z olsztyńskich Dajtek

Janusz Hochleitner

Abstrakt


Pielgrzymki na Warmii, podejmowane w czasach nowożytnych z pobudek pokutnych, przetrwały do XXI wieku. Motywy religijne tych praktyk nadal stanowią istotny czynnik motywujący ich uczestników. Pomimo procesów sekularyzacyjnych, które w przeszłości silnie były wspierane przez ograniczenia ustrojowe w zaborze pruskim i czasach PRL-u, takie lokalne pielgrzymki – łosiery – w wielu miejscach Warmii na nowo się odradzają. Jedną z nich jest pielgrzymka biegnąca trasą, którą wędrowano po 1877 r. z Olsztyna do Gietrzwałdu. Przypadający w tym roku jubileusz 140-lecia wydarzeń w Gietrzwałdzie uznanych za objawienia Matki Bożej zapewne przyczyni się do spopularyzowania tej comiesięcznej wędrówki pątników. W tym kontekście zarysowano genezę, dzieje i poddano analizie specyficzne elementy regionalnego dziedzictwa kulturowego, które tę formę turystyki wpisują w dzieje Warmii.

Słowa kluczowe


tradycja; pielgrzymki; turystyka; dziedzictwo niematerialne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adamowski J., Smyk K., 2013, Niematerialne dziedzictwo kulturowe – teoria i praktyka, [w:] Adamowski J., Smyk K. (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin-Warszawa, s. 9-17

Bielawny K., 2007, Dzieje katolików polskich w diecezji warmińskiej w latach 1918-1945 w refleksji historyczno-teologicznej, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn

Bielawny K., 2008, Niezwyciężone sanktuarium maryjne w Gietrzwałdzie, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn

Bielawny K., 2011, Historyczne sanktuaria maryjne na Warmii i Mazurach, [w:] J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz (red.), Matka Boża w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, s. 126-135

Bik J., 2016, Światowe Dni Młodzieży - radosne spotkanie na gruncie wiary, [w:] J. Latosińska, J. Mokras-Grabowska (red.), Kultura i turystyka, sacrum i profanum, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Łódź, s. 65-82

Buczkowska K., 2008, Turystyka kulturowa. Przewodnik metodyczny, Wyd. Akademii Wychowania Fizycznego, Poznań

Buryan P., 2017, Funkcja turystyczna i jakość obsługi ruchu turystycznego w zarządzaniu najważniejszymi obiektami sakralnymi na obszarze Polski, „Turystyka Kulturowa”, nr 1, s. 106-133

Czernek K., 2016, Dziedzictwo kulturowe i jego rola w kształtowaniu tożsamości miejsca oraz relacji wśród lokalnej społeczności, „Turystyka Kulturowa”, nr 6, s. 79-89

Duda T., 2016, Kształtowanie się przestrzeni współczesnej turystyki religijnej na obszarach marginalnych (w oddaleniu od znaczących centrów religijnych i wielkich szlaków pielgrzymkowych) na przykładzie Pomorza Zachodniego, [w:] J. Latosińska, J. Mokras-Grabowska (red.), Kultura i turystyka, sacrum i profanum, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Łódź, s. 119-136

Falk M., 1973, Warmińskie łosiery jako przejaw religijności na przykładzie parafii Sętal koło Olsztyna, "Studia Warmińskie", t. X, s. 93-112

[F. Hipler], Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie dla ludu katolickiego podług urzędowych dokumentów spisane, Brunsberga 1883

Hochleitner J., 2000, Religijność potrydencka na Warmii 1551-1655, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko–Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn

Hochleitner J., 2004, Kapliczki Warmii południowej. Przydrożne obiekty kultu jako element ludowego systemu komunikacji, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn

Hochleitner J., 2012a, Tożsamość regionalna a ewangelizacja (inspiracje do potencjału pielgrzymkowego diecezji elbląskiej), „Studia Elbląskie”, t. 13, s. 269-281

Hochleitner J., 2012b, Turystyka religijna a współczesne próby reaktywowania warmińskich łosier, [w:] Kowalczyk-Anioł, E. Szafrańska (red.), Wspólny krok naprzód. Dziś i jutro w turystyce społecznej, Łódź, s. 65-82

Hochleitner J., 2013, J. Warmińskie łosiery. Studium lokalnego pielgrzymowania, Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn

Hoszowski S., 1960, Klęski elementarne w Polsce w latach 1587-1648, [w:] Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu w 70 rocznicę urodzin, PWN, Warszawa

Jackowski A., Sołjan I., 2007, Pielgrzymki jako przejaw solidarności międzyludzkiej, „Peregrinus Cracoviensis”, z. 18, s. 13-27

Jagusiewicz A., 2002, Dziedzictwo kulturowe w turystyce polskiej, „Problemy Turystyki”, nr 1-2, s. 105-117

Jasiński J., 1983, Świadomość narodowa na Warmii w XIX wieku, Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn

Jasiński J., 2003, Dlaczego „Święta Warmia”, [w:] tenże, Między Prusami a Polską. Rozprawy i szkice z dziejów Warmii i Mazur w XVIII–XIX wieku, Littera, Olsztyn

Karczewska M., 2002, Udział społeczności lokalnej w ochronie i popularyzacji dziedzictwa kulturowego wsi jako elementu rozwoju turystyki, „Problemy turystyki i hotelarstwa”, nr 4, 30-39

Keller J., 1974, Zwyczaje, obrzędy i symbole religijne, Iskry, Warszawa

Kowalczyk A., 2008, Współczesna turystyka kulturowa - między tradycją a nowoczesnością, [w:] A. Kowalczyk (red.), Turystyka kulturowa. Spojrzenie geograficzne, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa

Kistowski M., Śleszyński P., 2010, Presja turystyczna na tle walorów krajobrazowych Polski, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 14, s. 36-51

Kuprjaniuk S., 2016, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, Mantis, Olsztyn

Kuźniar W., 2013, Organizacyjne aspekty rozwoju marketingu terytorialnego w gminach turystycznych, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Polityki Europejskie. Finanse i Marketing”, nr 10, s. 444-450

Lois Gonzalez E.C., 2012, The Way to Santiago today: a multicultural Debate, [w:] B. Włodarczyk, B. Krakowiak (red.), Turystyka i kultura: wspólne dziedzictwo, ROTWŁ, Łódź, s. 179-197

MacCannell D., 2002, Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, WWL Muza SA, Warszawa

Mikos von Rohrscheidt A., 2008, Turystyka Kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, Wyd. GWSHM Milenium, Gniezno

Mikos von Rohrscheidt A., 2013, Religia jako przedmiot poznawczych zainteresowań turysty. Analiza fenomenu i oferty kulturowej turystyki religijnej, „Turystyka Kulturowa”, nr 5, s. 86-102

Mikos v. Rohrscheidt A., 2016a, Turystyka kulturowa w płynnej rzeczywistości. Quaestiones disputatae, KulTour.pl, Poznań

Mikos v. Rohrscheidt A., 2016b, Analiza programów imprez turystycznych jako podstawa typologii uczestników turystyki religijnej, „Folia Turistica” nr 39, s. 65-99

Marciniak T., 1993, Wyprawa po sacrum. Rzecz o koncepcji antropologii turystyki Nelsona H. H. Graburna, „Problemy Turystyki”, nr 3, s. 79-84

Murzyn M., 2016, Zarządzanie dziedzictwem kulturowym na podstawie wartości, „Zarządzanie w Kulturze”, 17, z. 3, s. 195-213

Myczkowski Z., 2000, Tożsamość miejsca w ochronie i kształtowaniu krajobrazu kulturowego, „Krajobrazy Dziedzictwa Narodowego”, 2000, nr 3

Niedźwiedź A., 2014, Od religijności ludowej do religijności przeżywanej, [w:] B. Fatyga i R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie – praktyki – polityki, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Warszawa, s. 327-338

Nowak W., 1977, Historia obrazu i kultu Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej, „Studia Warmińskie”, t. 14, s. 109-136

Nowak W., 1990, Życie liturgiczne na Warmii na przełomie XVII i XVIII wieku w świetle Rytuału (1682 r.) kardynała Michała Radziejowskiego, biskupa warmińskiego, „Studia Warmińskie”, t. 27, s. 257-279

Nowak W., 2002, Kult Eucharystii w diecezji warmińskiej 1243–1939, Wydawnictwo Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej, Olsztyn

Obłąk J., 1977, Objawienia Matki Boskiej w Gietrzwałdzie ich treść i autentyczność w opinii współczesnych (W stulecie objawień) 1877-1977, "Studia Warmińskie", t. 14, s. 7-42

Orędzie gietrzwałdzkie wczoraj i dziś, red. K. Parzych, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn 2005

Orłowski H., Rzecz o dobrach symbolicznych. Gietrzwałd 1877, Wspólnota Kulturowa „Borussia”, Olsztyn 2005

Orzechowska-Kowalska K., 2013, Współczesny pielgrzym na szlaku do Santiago de Compostela, „Turystka Kulturowa”, nr 4, s. 36-55

Ostrowski M., 2005, Pomiędzy sacrum a profanum – o turystyce w sakralnych obiektach, „Turyzm”, nr 1-2, s. 41-52

Ostrowski M., 1996a, Duszpasterstwo wobec problemu wolnego czasu człowieka. Aspekt moralno-pastoralny ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień turystyki, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków

Ostrowski M., 1996b, Chrześcijańskie wartości turystyki, „Peregrinus Cracoviensis”, z. 4, s. 143-152

Ostrowski M., 1997, Turystyka w myśli Jana Pawła II, „Peregrinus Cracoviensis”, z. 5, s. 139-152

Owsianowska S., Banaszkiewicz M., 1015, Trudne dziedzictwo a turystyka. O dysonansie dziedzictwa kulturowego, „Turystyka Kulturowa”, nr 11, s. 6-24

Piskorska J., 1977, Rozwój sanktuarium gietrzwałdzkiego, "Studia Warmińskie", t. 14, 1977, s. 420-438

Piwowarski W., 1969, Z badań nad praktykami religijnymi w diecezji warmińskiej, „Studia Warmińskie”, t. 6, s. 131-174

Piwowarski W., 1977, Łosiery do Gietrzwałdu, „Studia Warmińskie”, t. 14, s. 153-175

Przecławski K., 1993, Religia a turystyka, „Problemy Turystyki”, nr 3, s. 57-64

Rituale Sacramentorum, ac aliarvm Ecclesiae caeremoniarvm. Iuxta Ritum Romanum a Pavlo V. Pont. Maximo praescriptum pro vsv ecclesiarvm diaec. Varmien. Auctoritate Ill. Et Rev. Domini D. Michaelis Radziejowski, Episcopi Varmiensis et Sambiensis recens editum, Brunsbergae 1682

Ryłko S., 1992, Dzieje parafii Gietrzwałd na Warmii po rok 1877, Kraków

Stryjakiecz T., 2010, Krajobraz antropogeniczny, przestrzenie kreatywne a turystyka, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” nr 14, s. 52-62

Wyszowska I., Jędrysiak T., 2016, Pielgrzymowanie w różnych religiach świata - cele i motywy, [w:] J. Latosińska, J. Mokras-Grabowska (red.), Kultura i turystyka, sacrum i profanum, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Łódź, s. 11-37

Zientara-Malewska M., 1976, Gietrzwałd – dzieje polskości, PAX, Warszawa

Zientara–Malewska M., 1988, Wieś nad łąkami, oprac. H. Sawicka, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2017 Janusz Ryszard Hochleitner


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642