Kłopotliwa materialność dziedzictwa przyszłości

Monika Stobiecka

Abstrakt


Obecny „kryzys akumulacji” (heritigization) proklamowany przede wszystkim przez anglosaskich badaczy dziedzictwa (Harrison, DeSilvey, Holtorf) idzie w sukurs z dyskutowanymi w akademii nowymi formami dziedzictwa, które miałyby się stać schedą po naszym (tj. współczesnym) życiu na ziemi. Z jednej strony mówi się o powszechnej digitalizacji dziedzictwa w razie zniszczeń wywołanych terroryzmem bądź naturalnymi klęskami, z drugiej zaś strony nieśmiało dowartościowuje się „problematyczne”, trudne dziedzictwo (unruly heritage) jak np. plastikowe odpady wyrzucane przez oceany, drobne i nieznaczące obiekty codziennego użytku odkrywane podczas badań archeologów niedawnej przeszłości.
W tekście refleksji poddana zostaje, w odwołaniu do powyższych dyskusji, kłopotliwa materialność dziedzictwa przyszłości — zarówno jego cyfrowa, jak i plastikowa, „zwyczajna” strona wyrzucanych rzeczy. Autorka stawia praktyczne pytania o to, jak będziemy konserwować i zarządzać tym trudnym materialnie dziedzictwem; oraz pytania teoretyczne, o to czy i jak pogodzić się z dezaktualizacją tradycyjnych kategorii pojmowania dziedzictwa (aura, autentyzm) i zaakceptować nowe oblicze zabytków.


Słowa kluczowe


dziedzictwo; cyfrowe dziedzictwo; dziedzictwo przyszłości; kryzys akumulacji; materialność

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


„Arv”: Mankind's Unpleasant Cultural Heritage, 2018, https://cas.oslo.no/in-depth/arv-mankind-s-unpleasant-cultural-heritage-article3110-1167.html; http://jsigharas.com/arv-exhibition/, dostęp: 25.04.2019

Augé, M., 2010, Nie-miejsca: wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł. R. Chymkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Bińczyk, E., 2016, Ostudzenie entuzjazmu wobec nowych mediów, W: E. Drygalska (red.), Interfejsy, kody, symbole. Przyszłość komunikowania, Laboratorium Wrocław, Wrocław (e-book)

Bomba, R., 2013. Narzędzia cyfrowe jako wyznacznik nowego paradygmatu badań humanistycznych, W: A. Radomski, R. Bomba (red.), Zwrot cyfrowy w humanistyce, E-naukowiec, Lublin, s. 57-71

DeSilvey C., 2017, Curated Decay: Heritage Beyond Saving, University of Minnesota Press, Minneapolis-London

Edgeworth M., Benjamin J., Clarke B., Crossland Z., Domańska E., Gorman A.C., Graves-Brown P., Harris E.C., Hudson M.J., Kelly J.M., Paz V.J., Salerno M.A., Witmore Ch., Zarankin A., 2014., Archaeology of the Anthropocene, „Journal of Contemporary Archaeology”, nr 1(1), s. 73–132

Forte M., 2014, Virtual Reality, Cyberarchaeology, Teleimmersive Experience, W: F. Remondino, S. Campana (red.), 3D Recording and Modelling in Archaeology and Cultural Heritage. Theory and best practices, BAR International Series, Oxford, s. 113-127

González-Ruibal, A., 2019, An Archaeology of the Contemporary Era, Routledge, Abingdon-Oxon-New York

Hamilakis Y., 2013, Archaeology of Senses. Human Experience, Memory, and Affect, Routledge, New York

Harrison, R., 2015, Beyond “Natural” and “Cultural” Heritage: Toward an Ontological Politics of Heritage in the Age of Anthropocene, „Heritage & Society” 2015, nr 8:1, s. 24-42

Harrison, R., 2019, On Heritage Ontologies: Rethinking the Material Worlds of Heritage, „Anthropological Quarterly”, t. 91, nr 4, s. 1365–1384

Harrison R., Appelgren S., Bohlin A., 2018, Belonging and Belongings: On Migrant and Nomadic Heritages in and for the Anthropocene, W: Y. Hamilakis (red.), The New Nomadic Age Archaeologies of Forced and Undocumented Migration, Equinox Publishing, Sheffield, s. 209-220

Harrison R., Schofield J., 2010, After Modernity. Archaeological Approaches to the Contemporary Past, Routledge, Oxford

Holtorf, C., Dlaczego dziedzictwo kulturowe nie jest zagrożone (w Syrii i innych miejscach) z 2017 roku, http://archeo.edu.pl/biografia2017/2016/10/18/dlaczego-dziedzictwo-kulturowe-nie-jest-zagrozone-w-syrii-i-innych-miejscach/, dostęp: 25.04.2019

Huggett, J., 2015, A Manifesto for an Introspective Digital Archaeology, „Open Archaeology”, nr 1, s. 86–95

Jeffrey, S., 2015, Challenging Heritage Visualisation: Beauty, Aura and Democratisation, „Open Archaeology”, nr 1, s. 144–152

Jones, S., 2017, Wrestling with the Social Value of Heritage: Problems, Dilemmas and Opportunities, „Journal of Community Archaeology & Heritage”, nr 4:1, s. 21–37

Jones S., Jeffrey S., Maxwell M., Hale A., Jones C., 2017, 3D heritage visualisation and the negotiation of authenticity: the ACCORD project, „International Journal of Heritage Studies”, nr 24 (4), s. 333–353

Kamash, Z., 2017, „Postcards to Palmyra”: bringing the public into debates over post-conflict reconstruction in the Middle East, „World Archaeology”, t. 49, nr 5, s. 608-622

Karski K., Śmietana M., 2019, Muzeum – archiwum pamięci. Sposoby odczytania zabytków archeologicznych obozu Płaszów, wystąpienie na konferencji Archeologia-pamięć-sztuka, Poznań, 21-23 marca

Mitman, G., Armiero, M., Emmett, R. S., 2018. Preface, W: G. Mitman, M. Amiero, R. S. Emmett (red.), Future Remains. A cabinet of curiosities for the Anthropocene, The University of Chicago Press, Chicago

Olsen, B., Pétursdóttir, Þ., 2016, Unruly Heritage: Tracing legacies in the Anthropocene, „Arkæologisk Forum”, nr 35, s. 38-46

Pawleta, M., Zapłata, R., 2011, Obrazowanie przeszłości w świetle nowych mediów — technologii cyfrowych, W: R. Zapłata (red.), Digitalizacja dziedzictwa archeologicznego. Wybrane zagadnienia, Wiedza i Edukacja, Lublin, s. 335-358

Pétursdóttir, Þ., 2017, Climate Change? Archaeology and Anthropocene, „Archaeological Dialogues”, nr 24(2), s. 175-205

Pétursdóttir, Þ., 2018, Drift, W: S.E. Pilaar Birch (red.), Multispecies Archaeology, Routledge, London (eBook)

Rathje, W., 2004, Archeologia zintegrowana. Paradygmat śmietnikowy, „Czas kultury” nr 4, s. 4-21

Solli B., Burström M., Domanska E., Edgeworth M., González-Ruibal A., Holtorf C., Lucas G., Oestigaard T., Smith L., Witmore Ch., 2011, Some Reflections on Heritage and Archaeology in the Anthropocene, „Norwegian Archaeological Review”, nr 44 (1), s. 40–88

Stobiecka, M., 2018, Digital Escapism. How do objects become deprived of matter, „Journal of Contemporary Archaeology”, nr 5(2), s. 194-212

Ziębińska-Witek, A., 2014, Renesans materialności, czyli o powrót obiektów do muzeum, W: E. Domańska, R. Stobiecki, T. Wiślicz (red.), Historia – dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, Universitas, Kraków, s. 217-228

Ziębińska-Witek, A., 2015, Muzea wobec nowych trendów w humanistyce. Refleksje teoretyczne, „Historyka. Studia metodologiczne”, nr 45, s. 97-115

Dokumenty UNESCO:

Karta w sprawie zachowania dziedzictwa cyfrowego

Karta Londyńska

Zalecenie UNESCO w sprawie zachowania i dostępu do dziedzictwa dokumentacyjnego, w tym dziedzictwa cyfrowego


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2019 Monika Stobiecka


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642