Odkrywając na nowo, odkrywając inaczej. Dziedzictwo kulturowe w kontekście turystyki na przykładzie współczesnego pasterstwa w Beskidzie Śląskim

Kinga Maria Czerwińska

Abstrakt


Turystyka kulturowa rozwija się, czerpiąc z zasobów materialnego i niematerialnego dziedzictwa. Proces ten warunkują liczne czynniki, których rezultatem jest konkretny produkt, konstruowany na bazie wybranych elementów dziedzictwa danego miejsca, nie zaś na rekonstrukcji dziedzictwa ujmowanego całościowo. Fragmentom rzeczywistości, wybranym nierzadko arbitralnie, o walorach przyrodniczych czy kulturowych, atrakcyjnym dla potencjalnego turysty – nadaje się symboliczne znaczenie. Z kolei, na bazie tych elementów, buduje się różnego rodzaju praktyki społeczne.

Spuścizna przodków będąca celem destynacji ożywa, stając się częścią doświadczanej rzeczywistości tu i teraz. I nie przeszkadza temu fakt, że najczęściej dziedzictwo to postrzegane jest w kategoriach przeszłości, archaiczności, autentyczności ukształtowanej w odległych czasach. W procesie udostępniania i eksplorowania dziedzictwa na potrzeby turystyki kulturowej wydobywają się liczne aspekty jego istoty: trwanie/zmiany, spajanie/łączenie przeszłości i przyszłości. Dynamika wpisana w konstruktywny sens dziedzictwa kulturowego ujawnia się w akcie przejmowania i interpretacji do nowych potrzeb, wywołanych na potrzeby turystyki.

W tekście poddane analizie zostają konkretne przykłady atrakcji i usług turystycznych generowane na bazie dziedzictwa pasterstwa powszechnego niegdyś w Beskidzie Śląskim. Lista oferowanych „produktów” koncentruje się wokół kilku wątków tematycznych: obszar Karpat, wyroby z mleka owczego, z wełny, skóry i drewna, usługi przewodnika, cykl imprez i wydarzeń, obiekty (bacówki), szlak turystyczny (Szlak Oscypkowy) oraz filozofia/ekologia kulturowa.


Słowa kluczowe


dziedzictwo kulturowe; pasterstwo; agroturystyka; Beskid Śląski

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Błachowski, A., 2003, Etnografia. Ścieżka edukacji regionalnej. Podręcznik dla nauczycieli, t. 1, Wydawnictwo PTL, Lublin-Toruń

Czerwińska, K., 2016, W poszukiwaniu utraconej symbiozy. Rzecz o relacji dizajnu i natury, [w:] K. Czerwińska, A. Drożdż, M. Dzięgiel, M. Kujawska, M. Kurcz, Ł. Łuczaj, K. Marcol, G. Odoj, M. Szalbot, Ekologia kulturowa. Perspektywy i interpretacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 142–162

Dobrowolski, K., 1970, Migracje wołoskie na ziemiach dawnego państwa polskiego, [w:] W. Antoniewicz (red.), Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala. Studia podhalańskie oraz bibliografia pasterstwa Tatr i Podhala, t. VIII, Ossolineum, Wrocław, Warszawa, Kraków, s. 89-97

Golonka-Czajkowska, M., 2007, Żentyca, legumina, gazdowy zawijaniec w bułce poniywiyrany, czyli o kulinarnych wątkach w retoryce tatrzańskiego turyzmu, [w:] K. Łeńska-Bąk (red.), Pokarmy i jedzenie w kulturze: tabu, dieta, symbol, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 321-338

Graham, B., Ashworth. J., Tunbridge, J., 2000, A Geography of Heritage: Power, Culture and Economy, Hodder Arnold Publication, London

Hoffman. B., 2012, Turystyka etniczna a doświadczanie kulturowej inności, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, t. 7, H. Rusek, K. Czerwińska, K. Marcol (red.), Dziedzictwo kulturowe „nadbagażem” codzienności? Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 153-166

Kaczmarczyk, A., 2013, Redyk Karpacki: To nie jest zwykła wędrówka z owcami. http://gazetacodzienna.pl/artykul/turystyka/redyk-karpacki-to-nie-jest-zwykla-wedrowka-z-owcami [data dostępu: 12.09.2013]

Kiereś, M., 2010, O gospodarce sałaszniczo – pasterskiej w etnograficznej pigułce, [w:] J. Michałek (red.), Owce w Beskidach, czyli Owca Plus po góralsku, Istebna, s. 22-36

Kocój, E., 2017, Ostatni pasterze Karpat? Redyk Karpacki 2013 – fenomen międzynarodowego pro¬jektu dotyczącego współczesnej wołoskiej kultury pasterskiej, „Culturologica Slovaka”, t. 2, s. 20–37

Lipiec, J., 2008, Filozofia turystyki, [w:] R. Winiarski (red.), Turystyka jako zjawisko humanistyczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 10-32

Marciniak, K., 2015, Nieformalne nauczanie dorosłych a wiejska turystyka kulturowa, [w:] K. Marciniak (red.), Pamięć historyczna w nieformalnej edukacji dorosłych, Wydawnictwo UAM Poznań 2015, s. 70–81

Malicki, L., 2004, Zarys kultury materialnej górali śląskich. Materiały do kultury społecznej górali śląskich, Muzeum Śląskie, Katowice

Marcol, K., 2016, Ekologia – turystyka – dziedzictwo kulturowe. Współczesne pasterstwo beskidzkie w kontekście zrównoważonego rozwoju, [w:] K. Czerwińska, A. Drożdż, M. Dzięgiel, M. Kujawska, M. Kurcz, Ł. Łuczaj, K. Marcol, G. Odoj, M. Szalbot, Ekologia kulturowa. Perspektywy i interpretacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 96–116

Mikuta, B., Żelazna, K., 2004, Organizacja ruchu turystycznego na wsi, Wydawnictwo Format-AB, Warszawa

Salazar, N., 2010, Envisioning Eden: Mobilizing Imaginaries in Tourism and Beyond, Berghahn Books, New York

Sendyka, P., 2015, Pasterstwo jako produkt turystyczny i element promocji regionu, [w:] B. Rosiek, K. Słabosz-Pałacz (red.), Kultura pasterska we współczesności karpackiej z uwzględnieniem regionu Babiej Góry, Babiogórskie Centrum Kultury, Kraków-Zawoja, s. 73-92

Węglarska, K., 2013, Niematerialne dziedzictwo kulturowe w kontekście marketingowym – szanse i zagrożenia, [w:] J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona. Intangible Cultural Heritage: Origins – Values – Protection, Wydawnictwo UMCS, Lublin-Warszawa, s. 89–98

Netografia:

„Programu Aktywizacji Gospodarczej oraz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Beskidów i Jury Krakowsko-Częstochowskiej Owca Plus”, s. 32–64

Uchwała Zarządu Województwa Śląskiego nr 1664/90/III/2007 z dnia 12.09.2007: https://www.slaskie.pl/content/program-owca-plus [data dostępu: 26.05.2017]

Uchwała Zarządu Województwa Śląskiego nr 635/360/III/2010 z dnia 23 marca 2010 r.)

https://www.slaskie.pl/content/program-owca-plus [data dostępu: 26.05.2017]

Strona internetowa Centrum Produktu Regionalnego w Koniakowie: http://seroscypek.pl/

[data dostępu: 22.08.2019]

Strona internetowa Szlaku Gospodarstw Agroturystycznych Województwa Śląskiego: https://gospodarstwaedukacyjne.pl [data dostępu: 22.08.2019]

Strona internetowa Redyk Karpacki:

http://www.redykkarpacki.pl/index.php?menu=projekty&j=POL&tyt=LATO GÓRALI ŚLĄSKICH 2012 [data dostępu: 14.09.2013]

Strona internetowa projektu Karpaty łączą: http://karpatylacza.pl/ [data dostępu: 20.04.2016]


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2020 Kinga Maria Czerwińska


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642