Polski wynalazca, wizjoner i pionier kinematografii: Kazimierz Prószyński – patronem filmowej Łodzi?

Marzena Joanna Makowska-Iskierka

Abstrakt


Artykuł przedstawia postać nietuzinkową, wizjonera i twórcę, kreatora idealistę, który otarł się o światową sławę. Prezentuje osobę uznawaną za „ojca”, czyli pioniera polskiego kina, nazywanego m.in. Polskim Edisonem, Kolumbem kinematografii, trzecim bratem Lumière. Zaprezentowano życie i działalność inżyniera Kazimierza Prószyńskiego, a także jego wynalazki, które zmieniły oblicze światowej kinematografii. Ponadto analizie poddane zostały działania popularyzujące postać i dorobek tego polskiego wybitnego twórcy podejmowane przez wybrane łódzkie instytucje, które można zakwalifikować w obrębie szeroko rozumianej turystyki kulturowej. Ukazano jak dziedzictwo naukowo-techniczne związane z Kazimierzem Prószyńskim funkcjonuje w różnego typu obiektach i atrakcjach w Łodzi - Mieście Filmu UNESCO. Za studium przypadku obrano działania podejmowane przez Muzeum Kinematografii oraz Narodowe Centrum Kultury Filmowej w „EC1 Łódź – Miasto Kultury”.


Słowa kluczowe


Prószyński; kinematografia; film; Łódź; Miasto Filmu UNESCO

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Anders H., 1960, Mieczysław Karłowicz w listach i wspomnieniach, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków

Białecka E., 2015, Pierwszy w Polsce stały kinematograf mieścił się przy Piotrkowskiej 120; [http://lodz.naszemiasto.pl/artykul/pierwszy-w-polsce-staly-kinematograf-miescil-sie-przy,2849672,artgal,t,id,tm.html, 16.07.2021]

Foks D., Kulesza P., 2017, Zapiski wynalazców, EC1 Łódź – Miasto Kultury, Łódź

Fuks S., 1980, Kazimierz Prószyński. Monografia bibliograficzna 1881-1975, Filmoteka Polska, Warszawa

Haltof M., 2015, Historical Dictionary of Polish Cinema, Rowman &Littlefiled, Maryland

Iwańczak W., 2011, Pionierzy polskiej kinematografii, „Niedziela”, 22/2011, 29 maja 2011, s. 32-33

Iwańczak W., 2012, Prószyński przed braćmi Lumière, Niedziela Ogólnopolska, 41/2012, s. 30-31

Jewsiewicki W., 1954, Kazimierz Prószyński. Polski wynalazca filmowy, Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa

Jewsiewicki W., 1974, Kazimierz Prószyński, Wydawnictwo Interpress, Warszawa

Kmiecik Z., 1978, "Świat" w latach 1906-1915, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, 17/3, s. 5- 20

Komorowski P., Szłapa R., 2020, Prószyński. Odwieczne pieśni, EC1 Łódź – Miasto Kultury w Łodzi, Łódź

Kwiecińska-Utkin A., 2004, Kazimierz Prószyński, „Młody Technik”, nr 4, s. 24-26. [https://mlodytechnik.pl/archiwum/08-2004_polski_panteon.pdf, 10.07.2021]

Lubelski T., 2015, Historia kina polskiego 1895-2014, TAiWPN Universitas, Kraków

Orna B., E., 1956, Kazimierz Prószyński (1875-1945). A forgotten pioneer. „British Kinematography”, vol. 28, no.6, June

Plażewski, J., 1995, Historia Filmu, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław/Warszawa/Kraków

Prószyński K., 1929, Ze wspomnień wynalazcy, „Kinoświat”, nr 7, s. 3-4

Rodak W., 2019, Kazimierz Prószyński. Genialny wynalazca z Warszawy, który zrewolucjonizował kinematografię, Nasze miasto Warszawa; [https://warszawa.naszemiasto.pl/kazimierz-proszynski-genialny-wynalazca-z-warszawy-ktory/ar/c13-4991394, 19.07.2021]

Sieński M., 1957, Zagadnienie badań historycznych nad polską techniką zdjęciową, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 2/1, s. 119-127

Skoczek T., 2013, Obraz Powstania Styczniowego w sztuce (na przykładzie zbiorów Muzeum Niepodległości), Niepodległość i Pamięć, 20/1-2 (41-42), s. 223-239

Stasiewicz-Jasiukowa I. (red. nauk.), 2009, Wkład osiągnięć polskiej nauki i techniki do dziedzictwa światowego, Wydawnictwo WAM, Kraków–Warszawa. Zagadnienia naukoznawstwa, 2(192), s. 141-151

Strategia rozwoju miasta Łodzi 2030+. Miasto tworzone wspólnie, Projekt z 21.12.2020 r. [https://uml.lodz.pl/files/public/uploads/partycypacja/Projekt_Strategii_Rozwoju_Miasta_Lodzi_2030_.pdf, 19.07.2021]

Syska R., 2020, Narodowe Centrum Kultury Filmowej: Strategia na lata 2020-2024, EC1 Łódź – Miasto Kultury w Łodzi, Łódź. [http://www.nckf.pl/system/files/ec1_medialib/2020/09/NCKF_Strategia_2020_2024.pdf, 19.07.2021]

Turejko T., 2016, Polak, który wyprzedził braci Lumière; [https://klubjagiellonski.pl/2016/08/12/polak-ktory-wyprzedzil-braci-lumiere/, 10.07.2021]

hint.org.pl/itd=n301 [11.07.2021]

http://kinomuzeum.pl/aparat-oko-i-orchestrion-atlantic/ [14.07.2021]

http://kinomuzeum.pl/muzeum-kinematografii-otworzy-nowa-wystawe-stala/ [14.07.2021]

http://lodzfilmcommission.pl/ [19.07.202]

http://nmt.waw.pl/?s=aeroskop [13.07.2021]

http://nmt.waw.pl/gallery-item/kamera-proszynskiego-1908/ [13.07.2021]

http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/bdquonckf-ma-chronic-filmowe-dziedzictwordquo-5781.php [16.07.2021]

http://www.palacmlodziezy.lodz.pl/centralny-gabinet-edukacji-filmowej [19.07.2021]

https://akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/artykuly/wybrane-zagadnienia-z-historii-techniki-polskiego-filmu-fabularnego-1895-1929-od-narodzin-kinematografii-do-przelomu-dzwiekowego/528 [12.07.2021]

https://bialczynski.pl/wielcy-polacy/wielcy-polacy-kazimierz-proszynski-1875-1945-konstruktor-kamer-i-projektorow-kinowych/ [10.07.2021]

https://www.bycjakignacy.pl/o-nas [24.07.2021]

https://bycjakignacy.pl/sites/default/files/2018-02/By%C4%87%20jak%20Ignacy%20Proszynski_scenariusze%20Klasy%204-7_0.pdf [24.07.2021]

https://collection.sciencemuseumgroup.org.uk/people/cp72786/kazimierz-proszynski [14.07.2021]

https://de-de.facebook.com/NCKF.Lodz/posts/2000840880003075/ [12.07.2021]

https://dzieje.pl/postacie/kazimierz-proszynski-1875-1945 [10.07.2021]

https://ec1lodz.pl/aktualności/biopleograf-jedyny-egzemplarz-na-swiecie [20.07.2021]

https://experyment.gdynia.pl/dzialania-on-line/artykuly-popularnonaukowe/odkrycinanowo/kazimierz-proszynski-polak-nazywany-kolumbem-kinematografii/ [14.07.2021]

https://filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=1193 [19.07.2021]

https://lodzcityoffilm.com/ [16.07.2021]

https://lodzcityoffilm.com/lodz_miasto_filmu/siec-miast-kreatywnych-unesco/ [16.07.2021]

https://lodzcityoffilm.com/wystawy/w-narodowym-centrum-kultury-filmowej-ruszyla-budowa-wystawy-kino-polonia/ [16.07.2021]

https://nckf.pl/aktualnosci/premiera-komiksu-%E2%80%9Eproszynski-odwieczne-piesni%E2%80%9D [20.07.2021]

https://nckf.pl/aktualnosci/wystawy-kino-kresow-i-kazimierz-proszynski-od-15-grudnia-w-ec1 [20.07.2021]

https://nckf.pl/node/3971 [20.07.2021]

https://nckf.pl/powrot-birbanta [20.07.2021]

https://nckf.pl/wystawy/kazimierz-proszynski [20.07.2021]

https://pl.wikipedia.org/wiki/Bracia_Krzemińscy [19.07.2021]

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Prószyński [10.07.2021]

https://pl.wikipedia.org/wiki/Mauthausen-Gusen_(KL) [10.07.2021]

https://polona.pl/search/?query=Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski&filters=creator:%22Pr%C3%B3szy%C5%84ski,_Kazimierz_(1875--1945)%22,creator:%22Pr%C3%B3szy%C5%84ski,_Kazimierz_(1875--1945)_Autor%22,public:1,hasTextContent:0 [11.07.2021]

https://timenote.info/pl/Kazimierz-Proszynski [10.07.2021]

https://uml.lodz.pl/kalendarz-wydarzen/wydarzenie/kazimierz-proszynski-wynalazca-i-wizjoner-wystawa-w-ec1-id24931/2019/02/5/ [16.07.2021]

https://vimeo.com/23974153 [12.07.2021]

https://www.cinemahotel.pl/kino/o-kinie [16.07.2021]

https://www.facebook.com/NCKF.Lodz/photos/a.1121214494632389/3340115192742297/?type=3 [12.07.2021]

https://www.filmschool.lodz.pl/szkola [16.07.2021]

https://www.filmweb.pl/person/Kazimierz+Prószyński-49850 [19.07.2021]

https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,osoby,1153,osoba_kazimierz_proszynski.html [11.07.2021]

https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/kazimierz-proszynski-wynalazca-inzynier [9.07.2021]

https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/819656,Kazimierz-Proszynski-%e2%80%93-pierwszy-czlowiek-w-kinematografii [13.07.2021]

https://www.unesco.pl/kultura/690/ [19.07.2021]

https://www.youtube.com/watch?v=47i0tS_ndU4 [15.07.2021]

https://www.youtube.com/watch?v=54sIFBNFFCc&list=PL-6uMXRLLLOBPwgkjL4BPDCIm1V6U3BCC&index=3 [15.07.2021]

https://www.youtube.com/watch?v=6lzv-mRGLmc&list=PL-6uMXRLLLOBPwgkjL4BPDCIm1V6U3BCC [15.07.2021]

https://www.youtube.com/watch?v=76jV9MZalnY [12.07.2021]

https://www.youtube.com/watch?v=grA_9c738ig [12.07.2021]

https://www.youtube.com/watch?v=GZplKhuD-2Y [12.07.2021]

https://www.youtube.com/watch?v=hEh2rjsgxdw [12.07.2021]

https://www.youtube.com/watch?v=wDBRWIetPMY [12.07.2021]

https://wynalazki.andrej.edu.pl/wynalazcy/56-p/989-proszynski [11.07.2021]

https://zyciorysy.pl/biografia/kazimierz-proszynski/ [9.07.2021]

wirtualnehoryzonty.pl/kazimierz-proszynski/ [26.07.2021]

www.kazimierzproszynski.com [9.07.2021]

www.nckf.pl/aktualnosci/od-marzen-o-lataniu-do-fabryki-snow-polscy-leonardowie-w-nckf [19.07.2021]

www.nckf.pl/lodz-miasto-filmu [19.07.2021]

www.polakwszechczasow.pl [16.07.2021]


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2021 Marzena Joanna Makowska-Iskierka


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642