Organizacja czasu wolnego w obliczu pandemii COVID-19 - doświadczenie różnych pokoleń (osób młodych i seniorów)

Magdalena Kugiejko, Piotr Kociszewski

Abstrakt


Tematyka czasu wolnego stanowi zainteresowanie różnych dyscyplin, a jednym z podejść badawczych może być geografia behawioralna, stanowiąc punkt wyjścia do dalszej wielowymiarowej analizy. Kluczowym jest pytanie o zakres zmian dotyczących spędzania czasu wolnego w kontekście globalnej pandemii COVID-19 i jej skutki, obserwowane w różnych skalach przestrzennych, w ujęciu zarówno przedmiotowym jak i podmiotowym. Na początku przedstawiono rozważania teoretyczne, prezentując szeroki temat konsumpcji czasu wolnego, jak i scharakteryzowano wybrane grupy pokoleniowe i ich oczekiwania, a także preferencje w zakresie spędzania czasu wolnego oraz form turystyki. W części empirycznej opracowania przedstawiono wyniki badań dotyczących zmian w budżecie czasu wolnego i zachowaniach wolnoczasowych w wyniku pandemii COVID-19 wśród dwóch pokoleń: Baby Boomers oraz Pokolenia Z. Działania miały na celu diagnozę zmian w kontekście indywidualnej jakości życia poszczególnych grup, konsumpcji czasu wolnego jak i popytu na usługi wolnoczasowe. Podjęty proces badawczy ma na bazie wyrażonych konkluzji umożliwić zarysowanie scenariuszy adaptacji i reagowania w coraz częściej dotykających nas sytuacjach kryzysowych, zarówno z perspektywy indywidualnej (w tym przypadku charakteryzowanych grup społecznych), jak i gospodarczej (wytwórców oraz organizatorów dóbr i usług turystycznych – szczególnie z szerokorozumianego segmentu turystyki kulturowej).


Słowa kluczowe


konsumpcja czasu wolnego; pandemia COVID-19; turystyka seniorów; pokolenie Z; oferta turystyki kulturowej

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bąk I., 2013, Statystyczna analiza aktywności turystycznej seniorów w Polsce, Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, Szczecin

Bittman M., Wajcman J., 2000, The Rush Hour: The Character of Leisure Time and Gender Equity. Social Forces, 79[1], s. 165–189

Codina N., Pestana J.V., 2019, Time Matters Differently in Leisure Experience for Men and Women: Leisure Dedication and Time Perspective, “Int. J. Environ. Res. Public Health”, 16: 251

Dębski M., Krawczyk A., Dworak D., 2019, Wzory zachowań turystycznych przedstawicieli pokolenia Y, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów”, nr 172, s. 9-21

Denzin N.K., Loncoln Y.S., 2009, Metody badań jakościowych. T. 1 i 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Droit-Volet S, Gil S, Martinelli N, Andant N, Clinchamps M, Parreira L i inni, 2020, Time and Covid-19 stress in the lockdown situation: Time free, “«Dying» of boredom and sadness.” PLoS ONE 15[8]: e0236465. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0236465

Gershuny J.I., 1995, Time budget research in Europe. Statistics in Transition, 2[4], s. 529–531

Gronek U., 2019, Zasoby i sposoby wykorzystania czasu wolnego przez osoby w wieku 60 plus, „Studia i Prace WNEiZ US. Nauki o zarządzaniu i jakości”, nr 56 2019, s. 53-63

Halicka M.., Halicki J. (red.), 2006, Zostawić ślad na ziemi, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok

Halicki J., 2006, Społeczne teorie starzenia się [w:] Halicka M., Halicki J. (red.), Zostawić ślad na ziemi, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 255 277

Harms T., Gershuny J., 2009, Time Budgets and Time Use, Working Paper Series of the Council for Social and Economic Data [RatSWD], German Council for Social and Economic Data [www.ratswg.de]

Havighurst R., 1953, Older People, Longmans, Green and Co, New York

Jaworska A., 2012, Terror pilota” czyli telewizja na co dzień, [w:] W. Muszyński (red.), „Cudne manowce?” Kultura czasu wolnego we współczesnym społeczeństwie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 317-325

Kaczmarczyk M., Trafiałek E., 2007, Aktywizacja osób w starszym wieku jako szansa na pomyślne starzenie, „Gerontologia Polska”, tom 15, nr 4, s. 116-118

Kamiński A., 1982, Funkcje pedagogiki społecznej, brak nazwy wydawnictwa, Warszawa

Kociszewski P., 2016, Oferta turystyczna dla seniorów i jej społeczno-geograficzne uwarunkowania, praca doktorska pod kierownictwem dr hab. M. Durydiwki, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa – maszynopis nieopublikowany

Kociszewski P., 2020, Seniorzy jako istotny segment rynku usług turystycznych – założenia teoretyczne, [w:] T. Skalska (red.), P. Kociszewski, M. Koskowski, „Segmentacja rynku turystycznego: wybrane aspekty”, Akademia Finansów i Biznesu Vistula, Szkoła Główna Turystyki i Hotelarstwa Vistula, Warszawa

Kotler Ph., Armstrong G., Saunders J., Wong V., 2002, Marketing. Podręcznik europejski, PWE, Warszawa

Kowalczyk-Anioł J. , 2013, Różnice pokoleniowe w turystyce polskich seniorów – baby boomers versus pokolenie przedwojenne, [w:] R. Pawlusiński (red.), „Współczesne uwarunkowania i problemy rozwoju turystyki”, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Krawczak E., 2009, Medialne formy spędzania czasu wolnego, [w:] W. Muszyński (red.), „Małe tęsknoty?” Style życia w czasie wolnym we współczesnym społeczeństwie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 65-72

Kromolicka B., Bugajska B., Seredyńska K. (red.), 2007, Pomoc i opieka w starości, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin

Kugiejko M., 2019, Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki. Turystyka szkolna w województwie wielkopolskim, tom 23

Kunicki B.J., 2011, Historia rekreacji, [w:] R. Winiarski (red.), „Rekreacja i czas wolny”, Oficyna Wydawnicza „Łośgraf”, Warszawa, s. 29-63

Lewis G., Walmsley D., 1997, Geografia człowieka – podejścia behawioralne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Li M., Tilahun N., 2000, A comparative analysis of discretionary time allocation for social and non-social activities in the U.S. between 2003 and 2013. Transportation, 47, s. 893-909

Lutzoni L., 2009, Shopping as an urban leisure activity, [w:] “Enhancing the city. Urban and landscape perspectives”, vol. 6, s. 187-204

Makówka M., 2006, Społeczno-ekonomiczne aspekty czasu wolnego, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie”, nr 716, s. 41-53

Maslow A., 1943, A Theory of Human Motivation, „Psychological Review”, 50, s. 370-396

Maslow A., 1954, Motivation and Personality, Harper and Row Publishers Inc., New York, s. 35-47

Miszczak E., 2010, Aktywność seniorów sposobem przeciwdziałania negatywnym skutkom procesu starzenia się [w:] D. Kałuża, P. Szukalski (red.), Jakość życia seniorów w XXI wieku. Ku aktywności, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 24-33

Mokras-Grabowska J., 2015, Czas wolny w dobie postmodernizmu, „Folia Turistica”, Kraków, nr 34 s.11-30

Mroczkowska D., 2008, Czas wolny jako kategoria społecznie i kulturowo zmienna. Przeobrażenia w czasowej organizacji oraz doświadczaniu czasu wolnego, [w:] W. Muszyński (red.), „Czas ukoi nas? Jakość życia i czas wolny we współczesnym społeczeństwie” Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 89-102

Muszyński W., 2008, Pułapka czy szansa antropocentryzmu kultury post masowej, [w:] W. Muszyński (red.), „Czas ukoi nas? Jakość życia i czas wolny we współczesnym społeczeństwie”, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 7-14

Niemczyk A., 2008, Zagospodarowanie czasu wolnego przez uczestnictwo w turystyce (na przykładzie Polski), „Zeszyty Naukowe”, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, nr 788, s.39-55

Niezgoda A., Jerzyk E., 2013, Seniorzy w przyszłości na przykładzie rynku turystycznego, [w:] G. Rosa, A. Smalec (red.), Marketing przyszłości. Trendy. Strategie. Instrumenty. Konsument jako uczestnik procesów rynkowych i odbiorca komunikatów marketingowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 777. Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu”, nr 32

Polska w liczbach 2020, 2021, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa

Rembowski J., 1984, Psychologiczne problemy starzenia się człowieka, brak nazwy wydawnictwa, Warszawa – Poznań

Rosset E., 1959, Proces starzenia się ludności. Studium demograficzne, Polskie Wydawnictwa Gospodarcze, Warszawa

Sahaj T., 2011, Rytualnie odnawialne szczęście: podróże filozoficzno-sportowe, „Folia Turistica”, nr 24, AWF w Krakowie, Kraków, s. 119-136

Sanderson W., Scherbov S., 2007, A new perspective on population ageing, „Demographic Research”, Vol. 16/2

Sanderson W., Scherbov S., 2008, Rethinking Age and Ageing, „Population Buttetin”, Vol. 63, No. 4

Skalska T., 2020, Segmentacja rynku turystycznego: podstawy teoretyczne, [w:] T. Skalska (red.), P. Kociszewski, M. Koskowski, „Segmentacja rynku turystycznego: wybrane aspekty”, Akademia Finansów i Biznesu Vistula, Szkoła Główna Turystyki i Hotelarstwa Vistula, Warszawa

Śniadek J., 2007, Konsumpcja turystyczna polskich seniorów na tle globalnych tendencji w turystyce, „Gerontologia Polska”, t. 15, nr 1-2

Stelcer B., 2013, Sukces starości – w poszukiwaniu wyznaczników zadowolenia z życia wśród osób w starszym wieku, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Szarota Z., 2004, Gerontologia społeczna i oświatowa, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków

Szatur-Jaworska B., 2014, Mówienie i myślenie o starości, [w:] B. Szatur-Jaworska (red.), „O sposobach mówienia o starości”, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa

Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M., 2006, Podstawy gerontologii społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa

Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M., 2006, Podstawy gerontologii społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa

Szwarc H., Wolańska T., Łobożewicz T., 1988, Rekreacja i turystyka ludzi w starszym wieku, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa

Vattimo G., 2003, Knowledge Society or Leisure Society?, ”Diogenes”, 50[1]. s. 9-14. doi:10.1177/039219210305000102

Wałęga A., Wałega G., 2017, Leisure Time and Income. Some Evidence from Poland, “Economic and Environmental Studies”, 17, 3, s. 555-575

Warot K., 2005, Wpływ turystyki na ludzi III wieku, Witryna UTW, nr 4 – 2005, http://kutw.kk.jgora.pl/witryna4/, 13.05.2013

Wen, J., Kozak, M., Yang, S. and Liu, F., 2021, COVID-19: potential effects on Chinese citizens’ lifestyle and travel", “Tourism Review”, Vol. 76 No. 1, s. 74-87. https://doi.org/10.1108/TR-03-2020-0110

Wołk Z., 1999, Społeczno-kulturalne uwarunkowania aktywności ludzi starszych, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i społeczny”, nr 1

Woszczyk P., 2009, Rynek usług i dóbr konsumpcyjnych dla seniorów: stan obecny i perspektywy, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, t. 231, „Przyszłość demograficzna Polski”

Zajadacz A. (red.), 2021, Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki. Zmiany w budżecie czasu wolnego i zachowaniach wolnoczasowych mieszkańców dużych miast w wyniku pandemii COVID-19, „Seria Turystyka i Rekreacja – Studia i Prace nr 23”, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań

Zajadacz A., Kugiejko M., 2019, School Trips – Understanding the Young Traveller’s Perspective, “Studia Periegetica”, nr 4(28)/2019 DOI: 10.26349/st.per.0028

Zawadka J., Pietrzak-Zawadka J., 2018, Individual Budget Travels as a Form of Leisure Among the Polish Citizens. [W:] V. Katsoni, K. Velander [red.], “Innovative Approaches to Tourism and Leisure”, Springer Proceedings in Business and Economics, Springer, Cham


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2021 Piotr Kociszewski, Magdalena Kugiejko


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642