Zrównoważona turystyka kulturowa na obszarach przyrodniczo cennych. Studium przypadku Drawieńskiego Parku Narodowego

Tomasz Duda

Abstrakt


Znaczenie środowiska przyrodniczego oraz jego rola jako czynnika odpowiedzialnego za kształtowanie krajobrazu kulturowego i przestrzeni turystycznej regionu, od wielu lat stanowią przedmiot dyskusji naukowych i są szeroko opisywane zarówno w polskiej, jak i światowej literaturze tematu. Czy może jednak zaistnieć sytuacja odwrotna, kiedy to turystyka kulturowa w pewny sposób kształtuje obszar przyrodniczo cenny, np. podlegający jednej z usankcjonowanych prawnie form ochrony? Czy odpowiednio ukierunkowany i zarządzany ruch turystyki kulturowej może zostać wykorzystany w służbie ochrony i zachowania cennych walorów przyrodniczych miejsca?
Przyrodnicze obszary chronione (parki narodowe czy krajobrazowe, rezerwaty itd.) coraz częściej borykają się z problemem zmasowanego i niekiedy wymykającego się spod kontroli ruchu turystycznego. Zjawisko overtourism, znane i opisywane do tej pory głównie w przestrzeni miejskiej, zaczyna pojawiać się również w regionach uważanych do tej pory za strefy ciszy i wypoczynku. Od kilku lat zjawisko obserwowane jest również na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego, położonego na pograniczu województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Przyczyniła się do tego głównie ogromna popularność turystyki kajakowej, która zdeterminowała niemal całkowity ruch turystyczny na tym terenie. Wprowadzone limity oraz opłaty za spływ po terenie parku nie przyniosły znaczących zmian i założonych rezultatów.
Obszar Drawieńskiego Parku Narodowego (DPN) to nie tylko malownicze doliny Drawy, Płocicznej i Korytnicy wraz z otaczającymi je zwartymi kompleksami leśnymi, z cennym starodrzewem i bogactwem faunistycznym. To również unikatowe połączenie wielowiekowej działalności człowieka na tych terenach, w dużej mierze związanej z funkcjonowaniem tradycyjnych zawodów związanych głównie z gospodarką leśną. Zachowane elementy tego dziedzictwa, jak również unikalne w skali kraju założenia osadnicze wraz z zabudową, stanowią doskonałą podstawę do kreowania produktów i szlaków turystyki kulturowej. Przemyślana i zrównoważona oferta turystyki kulturowej (m.in. powstanie ekomuzeum), a także stworzenie tematycznej trasy turystycznej w oparciu o istniejące szlaki i zachowane obiekty lokalnego dziedzictwa kulturowego, zaczynają przekładać się na dywersyfikację ruchu turystycznego, a tym samym „odciążenie” przestrzeni turystycznej doliny Drawy.


Słowa kluczowe


turystyka kulturowo-przyrodnicza; przestrzeń turystyczna; obszary chronione; Drawieński Park Narodowy; Pomorze Zachodnie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bacieczko W., Cykalewicz M., Dobrowolska A., Ochmian I., Igielska P., Borcz A., Cykalewicz-Tymbarska A., 2013, Ekomuzeum Rzeki Drawy. Przewodnik po lokalnej tradycji ogrodniczo-sadowniczej Puszczy Drawskiej, Drawieński Park Narodowy, Drawno

Bąkowska A., Gruszczyński T., Jóźwiak K., Porowska D., Rydelek P., Stępień M., Szostakiewicz-Hołownia M., 2013, Ekomuzeum Rzeki Drawy. Geościeżka w dolinie Drawy. Drawieński Park Narodowy, Drawno

Bieger T., Laeser C., 2005, Framework and Developments with Regard to Leisure Travel in Mature Central European Markets – Results and Implications Based on a Document Review, Tourism Review, 60 (4), s. 19-25

Borówka R. K., 2002, Środowisko geograficzne, [w:] R. K. Borówka i in. (red.) „Przyroda Pomorza Zachodniego”, wyd. Oficyna InPlus, Szczecin, s. 6-105

Brzustowicz G. J., 2010, Historia terenów nad Drawą. Tematyczne ścieżki historyczne, [w:] S. Januszewski (red.) „Ekomuzeum rzeki Drawy”, wyd. DPN, Drawno, s. 71-92

Cykalewicz-Tymbarska A., Cykalewicz M., Cykalewicz T., Witek W., 2013, Ekomuzeum Rzeki Drawy. Przewodnik po lokalnej tradycji architektonicznej Puszczy Drawskiej, Drawieński Park Narodowy, Drawno

Duda T., 2010, Atrakcyjność geoturystyczna doliny Drawy i jej najbliższych okolic, [w:] S. Januszewski (red.) „Ekomuzeum rzeki Drawy”, wyd. DPN, Drawno, s. 93-106

Dudek A., Kowalczyk A., 2003, Turystyka na obszarach chronionych – szanse i zagrożenia, „Prace i Studia Geograficzne”, t. 32, s. 117-140

Gawroński K., 2010, Environmental protection instruments in spatial planning and management and their role in cultural landscape development, [w:] K. Gawroński, J. Hernik (red.) “Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne jako instrument kształtowania krajobrazów kulturowych”, wyd. Braga, Bydgoszcz-Kraków, s. 19-39

Głąbiński Z., Duda T., 2017, The local community perception of tourism development. The case study of Gryfino County – Western Pomerania, Poland, Bulletin of Geography, Socio-Economic Series, nr 37 (2017), s. 7-21

Hołubczat E., 2010, Drawieński Park Narodowy 1990-2010, [w:] S. Januszewski (red.) „Ekomuzeum rzeki Drawy”, wyd. DPN, Drawno, s. 13-20

Indicators of Sustainable Development for Tourism Destinations. A Guidebook, WTO, Madrid 2004

Janicka D., Zyska W., 2002, Ochrona powierzchniowa przyrody, [w:] R. K. Borówka i in. (red.) „Przyroda Pomorza Zachodniego”, wyd. Oficyna InPlus, Szczecin, s. 327-408

Januszewski S., 2010, Dziedzictwo kultury technicznej obszaru cywilizacyjnego Drawieńskiego Parku Narodowego. Od ewidencji ku interpretacji, ochronie i eksploatacji, [w:] S. Januszewski (red.) „Ekomuzeum rzeki Drawy”, wyd. DPN, Drawno, s. 41-70

Kociszewski P., 2016, Razem czy osobno…? Dziedzictwo przyrodnicze a kulturowe w przestrzeni turystycznej Podlasia, „Turystyka kulturowa” 1/2016, s. 157-177

Kondracki J., 1998, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Kulczyk S., 2016, Potencjał turystyki kulturowo-przyrodniczej w Polsce; odpowiedź w Gnieźnieńskim Forum Ekspertów Turystyki Kulturowej, pytanie 65, „Turystyka Kulturowa”, nr 1/2016, s. 203-204

Matuszewska D., 2003, Funkcje turystyczne i konflikty w wybranych parkach narodowych Polski północno-zachodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań

Mikos von Rohrscheidt A., 2010, Turystyka kulturowa.Fenomen, potencjał, perspektywy, wyd. II, KulTour.pl, Poznań

Mikos von Rohrscheidt A., 2016a, Potencjał turystyki kulturowo-przyrodniczej w Polsce; odpowiedź w Gnieźnieńskim Forum Ekspertów Turystyki Kulturowej, pytanie 65, „Turystyka Kulturowa”, nr 1/2016, s. 204-209

Mikos von Rohrscheidt A., 2016b, Przyroda w turystyce kulturowej. Programy, oferty, zagospodarowanie walorów i obszarów, „Turystyka Kulturowa” nr 1/2016, s. 6-46

Myczkowski Z., 2008, Przesłanki do zarządzania krajobrazem kulturowym w obszarach prawnie chronionych – myśli różne, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Nr 10, Sosnowiec, s. 326-336

Myga-Piątek U., 2010, Przemiany krajobrazów kulturowych w świetle idei zrównoważonego rozwoju, Problemy Ekorozwoju – Problems of Sustainable Development, vol. 5, nr 1, s. 95-108

Ngamsomsuke W., Hwang T., Huang C., 2011, Sustainable Cultural Heritage Tourism Indicators, International Conference on Social Science and Humanity IPEDR vol. 5, Singapore, s. 516-519

Niemczyk A., 2012, Zróżnicowanie zachowań konsumentów na rynku turystyki kulturowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

Niezgoda A., Markiewicz E., 2014, Slow Tourism – idea, uwarunkowania i perspektywy rozwoju, Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu, nr 46, s. 82-90

Raszka B., 2018, Overtourism w turystyce kulturowej, odpowiedź w Gnieźnieńskim Forum Ekspertów Turystyki Kulturowej, pytanie 77, „Turystyka Kulturowa”, nr 2/2018, s. 139-144

Raszka B., Mikołajczyk M., Kalbarczyk E., Kalbarczyk R., Filipiak M., 2016, Managing deteriorating landscapes. A proposal regarding the recreation of former landscape values. Case study of the village of Głusko, Western Pomerania, Poland. [w:] L. Halada, Baca A., Bolitiziar M. (red.) “Landscape and Landscape Ecology”, International Symposium on Landscape Ecology, Nitra, s. 319-330

Spychała A., 2016, Potencjał turystyki kulturowo-przyrodniczej w Polsce; odpowiedź w Gnieźnieńskim Forum Ekspertów Turystyki Kulturowej, pytanie 65, „Turystyka Kulturowa”, nr 1/2016, s. 210-212

Sztumski W., 2006, Turboświat i zasada odspieszania, Problemy ekorozwoju – Problems of Sustainable Development, vol. 1, nr 1, s. 49-57

Thomas L., Middleton J., 2003, Guidelines for Management Planning of Protected Areas, IUCN, s. 79

Włodarczyk B., 2011, Przestrzeń turystyczna – kilka słów o istocie pojęcia, [w:] M. Durydiwka, K. Duda-Gromada (red.) „Przestrzeń turystyczna. Czynniki, różnorodność, zmiany”, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, s. 15-28

Wnuk-Gławdel E., 2010, Idea Ekomuzeum Rzeki Drawy, [w:] S. Januszewski (red.) „Ekomuzeum rzeki Drawy”, wyd. DPN, Drawno, s. 151-154

Wnuk-Gławdel E., 2011, Śladami mieszkańców Puszczy Drawskiej, DPN, Drawno

Zmyślony P., 2009, Istota funkcjonowaniaregionu turystycznego, [w:] Ł. Nawrot, P. Zmyślony (red.) „Międzynarodowa konkurencyjność regionu turystycznego. Od programowania rozwoju do zarządzania strategicznego”, Wydawnictwo Proksenia, Kraków, s. 15-50


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2018 Tomasz Duda


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642