Pytanie 105: Jaki potencjał dla turystyki kulturowej kryje literatura?
Abstrakt
Związki szeroko rozumianej literatury z turystyką sięgają samych początków kultury pisanej i mobilności. Pamiętniki, dzienniki, wspomnienia, przewodniki często motywowały do wyruszenia w drogę, poznania innych miejsc, kultur i ludzi. Współcześnie dużym zainteresowaniem wśród odbiorców cieszą się reportaże, których autorzy odsłaniają mniej znane, niekiedy nawet fragmentaryczne dziedzictwo kulturowe. Biografie poetów, pisarzy, dramaturgów oraz ich dzieła, a także domy urodzenia czy literackie muzea stanowią atrakcyjny materiał dla ścieżek miejskich lub szlaków kulturowych, by wspomnieć w tym miejscu tylko Rzym odwiedzany w kluczu Dona Browna, Dublin z Jamesem Joyce’em, czy Pragę Kafki, ale też Florencję, Wenecję, Stambuł, Londyn, Paryż, Sewillę i wiele innych miast i miasteczek. W programie Rady Europy oprócz szlaku Śladami Roberta Louisa Stevensona, Don Quixote, zaprojektowane zostały: Szlak d’Artagnana, Szlak Eneasza, Szlak Bajek, Szlak Pisarek. Tytuł Miasto Literatury UNESCO, jaki obok czterdziestu innych miast świata noszą Kraków i Wrocław, rozpoznawany jest jako emblemat kreatywności, co nie pozostaje bez związku z turystyką eventową.
W naszej dyskusji proponujemy refleksję i podzielenie się doświadczeniami na temat turystyki literackiej. Czy dotychczasowe formy wykorzystania literatury dla potrzeb turystyki kulturowej są istotnie atrakcyjne, czy może przereklamowane i jedynie „wirtualne”? Jak zainteresować tą formą zwiedzania kolejne pokolenia? Jak relacja między miejscem i literaturą może wpływać na zainteresowanie się danym miastem, regionem, czy – szerzej – przyczynia się do tworzenia nowych instytucji i szlaków? Czy – najogólniej – jaki potencjał dla turystyki kulturowej kryje literatura?
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bond M., 2017, Londyn z Paddingtonem, przeł. A. Kamińska, Znak, Kraków
Browarny W., 2021, Turystyka literacka na Dolnym Śląsku i pograniczach regionu (zarys badań dziedzictwa kultury literackiej i współczesnych zasobów turystycznoliterackich), „Filoteknos”, t. 11, s. 252-261
Buczkowska K., 2008, Turystyka kulturowa: przewodnik metodyczny, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu, Poznań
Buczkowska K., 2009, Literatura podróżnicza faktu niedocenianą niszą turystyki literackiej, „Turystyka Kulturowa”, nr 1, s. 4-13
Burger S., Geel N., Schwarz A., 2006, Cień wiatru. Przewodnik po Barcelonie, przeł. K. Jelińska, T. Manders Jelinska, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa
Busby G., 2013, Literary tourism in context: Byron and Newstead Abbey, „European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation”, Vol. 4, No. 3, s. 5-45
Butler R., 2022, Literary Tourism, [w:] Working Definitions in Literature and Tourism, red. S. Quinteiro, M. J. Marques, Universidade do Algarve, Centro de Investigação em Artes e Comunicação, Faro
Cabral A.G., Pereira M.E., 2021, Live your readings – Literary tourism as a revitalization of knowledge through leisure, „Journal of Tourism & Development”, No. 35, s. 125-137
Gombrich E. H., 2011, W poszukiwaniu historii kultury, [w:] E. H. Gombrich, Pisma o sztuce i kulturze, wybór i oprac. R. Woodfield, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków, s. 381-399
Herbert D. 2001, Literary places, tourism and the heritage experience, „Annals of Tourism Research”, vol. 28, No. 2, s. 312-333
Hoppen A., Brown L., Fyall A., 2014, Literary tourism: Opportunities and challenges for the marketing and branding of destinations?, „Journal of Destination Marketing & Management”, Vol. 3, No. 1, s. 37-47
Huekkem P., Pękała E., 2007, Gdańsk według Pawła Huelle, Urząd Miejski. Biuro Prezydenta ds. Kultury, Sportu i Promocji, Gdańsk
Jenkins I., Lund A., 2019, Literary tourism: theories, practice and case studies, CABI, Wallingford
Kaczmarek J., 2014, Literackie zapisywanie przestrzeni w kontekście trwania miasta na przykładzie Dublina, „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 5, s. 89-111
Kaplan K., 2023, Londyn w czasach Sherlocka Holmesa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Kasprzak K., Raszka B., 1998, Rogaliński Park Krajobrazowy, „Kronika Wielkopolski”, nr 1 (84), s. 153-157
Kasprzak K., Raszka B., 2000, Problemy ochrony i gospodarki w Rogalińskim Parku Krajobrazowym, „Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski”, nr 6 (8), s. 68-79
Kasprzak K., Raszka B., 2008, Park Krajobrazowy Promno, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury, Wielkopolska Biblioteka Krajoznawcza, nr 37, Poznań
Kasprzak K., Raszka B., 2011, Rogaliński Park Krajobrazowy, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury, Wielkopolska Biblioteka Krajoznawcza, nr 42, Poznań
Kolbuszewski J. (red.), 1992, Tatry i górale w literaturze polskiej. Antologia, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Biblioteka Narodowa, Wrocław
Kolbuszewski J., 1982, Tatry w literaturze polskiej 1805-1939, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Kolbuszewski J., 2000, Literatura i przyroda. Antologia ekologiczna, Książnica, Katowice
Kolbuszewski J., 2016, Literatura i Tatry. Studia i szkice, Wydawnictwo Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane
Koprysz A., 2018, Wydarzenia literackie jako element oferty turystycznej, [w:] Literatura i kultura w życiu człowieka – wybrane motywy, red. E. Chodźko, P. Szymczyk, Wydawnictwo Naukowe Tygiel, Lublin, s. 131-141
Koprysz A., Kowalczyk A., 2017, Franz Kafka w praskiej przestrzeni miejskiej: rozwój produktu turystyki literackiej w oparciu o życie i twórczość pisarza, „Turystyka Kulturowa”, nr 2, s. 53-82
Kowalik T., 2001, Orłowicz był zakochany w Pieninach, „Ziemia”, nr 67, s. 201-214
Krajewski M., 2005, Kultury kultury popularnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań
Kruczek Z., Bukowska A., Rola szlaków tematycznych w ożywianiu przestrzeni turystyki kulturowej, [w:] Przestrzeń turystyki kulturowej, red. D. Orłowski, Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych w Warszawie, Warszawa, s. 15-33
Krzywicki T., 2006, Szlakiem Mickiewicza po Nowogródczyźnie, Wilnie i Kownie. Przewodnik, Rewasz, Pruszków
Kulczycki Z., 1977, Zarys historii turystyki w Polsce, Sport i Turystyka, Warszawa
Kwilecki A., 2004, Życie kulturalne i towarzyskie, [w:] A. Kwilecki (red.), Ziemiaństwo wielkopolskie. W kręgu arystokracji, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 102-153
Kwilecki A., 2010, Wielkopolskie rody ziemiańskie, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 9-56
Lagercrantz O., 2011, O sztuce czytania i pisania, przeł. J. Kubitsky, Czuły Barbarzyńca Press, Warszawa
Lajszner M., 2004, Mickiewicz w nadobrzańskich dworach, [w:] A. Kwilecki (red.), Ziemiaństwo wielkopolskie. W kręgu arystokracji, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 93-101
MacLeod N., Shelley J., Morrison A., 2018, The touring reader: Understanding the bibliophile’s experience of literary tourism, „Tourism Management”, Vol. 67, s. 388-398
Mikos von Rohrscheidt A., 2008, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, GWSH Milenium, Gniezno
Mikos von Rohrscheidt A., 2016, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, wyd. 3, Kultour.pl, Poznań
Mikos von Rohrscheidt A., 2018, Historia w turystyce kulturowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Mikos von Rohrscheidt A., 2020, Zarządzanie w turystyce kulturowej, t. 2: Obszary, relacje, oferta, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań
Mikos von Rohrscheidt A., 2021, Interpretacja dziedzictwa w turystyce kulturowej. Konteksty, podmioty, zarządzanie, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań
Mittelbach O., 2006, Śladami thrillerów Dana Browna. Przewodnik, przeł. S. Rzepka, Amber, Warszawa
Nowak P., 2014, Hodowanie troglodytów. Uwagi o szkolnictwie wyższym i kulturze umysłowej człowieka współczesnego, Biblioteka Kwartalnika KRONOS, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa
Płonka K., 2022, Przewodniki turystyczne jako teksty kultury (perspektywa diachroniczna), „Eruditio et Ars”, nr 2, s. 215-229
Pudełko A., 2014, Turystyka literacka w Małopolsce, „Turystyka Kulturowa”, nr 9, s. 75-91
Pudełko A., 2017, Turyści czy spacerowicze? Próba charakterystyki uczestników spacerów literackich, „Turystyka Kulturowa”, nr 2, s. 37-52
Quinteiro S., Marques M. J. (red.), 2022, Working Definitions in Literature and Tourism, Universidade do Algarve, Centro de Investigação em Artes e Comunicação, Faro
Raszka B., Kasprzak K., Krajewski P., Kalbarczyk E., Kalbarczyk R., 2019, Polskie parki krajobrazowe, Wydawnictwo Dragon, Bielsko Biała
Roszak J, Godlewski G., 2015a, Przysiąść się do pisarza. Pomniki-ławki na Lubelszczyźnie jako atrakcje turystyczne, „Turystyka Kulturowa, nr 2, s. 6-19
Roszak J., Godlewski G., 2015b, Zgromadzone z braku wieczności. Muzea literackie w ofercie turystycznej Lubelszczyzny, „Turystyka Kulturowa”, nr 12, s. 6-21
Roszak J., Godlewski G., 2016, Okiem przewodnika-krajoznawcy. O potencjale turystyki literackiej w Hrubieszowie, „Turystyka Kulturowa”, nr 6, s. 6–18
Roszak J., Godlewski G., 2018, Chronotyp Lubelszczyzny. Ocena atrakcyjności regionu dla turystyki literackiej z wykorzystaniem bonitacji punktowej, „Turystyka Kulturowa”, nr 2, s. 85-96
Sartori G., 2007, Homo videns. Telewizja i postmyślenie, przekł. i posł. J. Uszyński, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Słomczyński T., 2021, Kaszëbë, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec
Stasiak A., 2009, Turystyka literacka i filmowa, [w:] Współczesne formy turystyki kulturowej, t. 1, red. K. Buczkowska, A. Mikos von Rohrscheidt, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu, Poznań, s. 223-265
Urry J., 2007, Spojrzenie turysty, przeł. A,. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Wawrzyniak M., 2010, Czytanie miasta – idea produktu turystyki literackiej na przykładzie Łodzi, „Turystyka Kulturowa”, nr 3, s. 16-29
Wawrzyniak M., Matulewski P., Makohonienko M., 2015, Turystyka literacka oparta na fabule książek. Projekt trasy po Poznaniu śladami bohaterów powieści kryminalnych Ryszarda Ćwirleja, „Turystyka Kulturowa”, nr 3, s. 44-67
Weber J., 2010, Ilustrowany przewodnik po „Zaginionym symbolu” Dana Browna, przeł. O. Kaczmarek, Bellona, Warszawa
Weżgowiec B., 2021, Od znikania do odpominania. Postpamięciowe narracje o Miedziance, „Politeja”, t. 70, nr 1, s. 179-195; 10.12797/Politeja.18.2021.70.14
Xuemei L., Abdul Rahman M.L., Veeramuthu S., Qiao G., 2023, Evolutionary Paths and Trends in Literary Tourism Research: A Visual Analysis Based on Citespace, „Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism”; doi.org/10.1080/1528008X. 2023.2264506
Zasacka Z., Chymkowski R., 2022, Stan czytelnictwa książek w Polsce w drugim roku pandemii (2021-2022), Biblioteka Narodowa, Warszawa
Zasacka Z., Chymkowski R., 2023, Stan czytelnictwa książek w Polsce w 2022 roku, Biblioteka Narodowa, Warszawa
Ziarkowski D., 2015, Aktualne tendencje i trendy w zakresie muzealnictwa, [w:] Turystyka muzealna. Przypadek Muzeum Narodowego w Krakowie, red. A. Niemczyk, R. Seweryn, Proksenia, Kraków, s. 50-58
Zmyślony P., 2001, Literatura jako podstawa tworzenia produktu turystycznego, „Problemy Turystyki”, t. 24, nr 1-2, s. 21-31
Źródła internetowe
Gortych S., 2022, Schronisko, które przestało istnieć, rozm. J. Onsyk, [w:] Legimi PrologLive, YouTube.com, 8.11, [online:] https://www.youtube.com/watch?v=7Jh6TB0vlyg&ab_ channel=Legimi, dostęp: 20.12.2023
Gortych S., 2023, Zagubiony w Karkonoszach, 18.12, [w:] Facebook.com, [online:] https:// www.facebook.com/zagubionywkarkonoszach/?locale=pl_PL, dostęp: 20.12.2023
Ignatowicz H., Kosmacz A., 2022, Sercem domu jest biblioteka, Ekspozycja poświęcona bibliotece w pałacu w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie na tle wielkopolskich bibliotek ziemiańskich okresu dwudziestolecia międzywojennego, [online:] https://muzeum-szreniawa.pl/wp-content/uploads/2022/ 03/Hanna-Ignatowicz-Aleksandra-Kosmacz-Sercem-domu-jest-biblioteka.pdf, dostęp: 1.12.2023
Pawlaczek M., 2016, Śladami Eberharda Mocka, 03.08, [w:] Visit Wrocław.eu, [online:] https://visitwroclaw.eu/sladami-eberharda-mocka, dostęp: 1.12.2023
Szlakiem Lalki, 2023a, [online:] https://www.gracetour.waw.pl/przewodnik-po-warszawie/ wycieczki-tematyczne-po-warszawie/szlakiem-lalki-boleslawa-prusa/, dostęp: 13.12.2023
Szlakiem Lalki, 2023b, [w:] Poznaj Warszawę.com, [online:] https://www.poznajwarszawe. com/szlakiem-lalki-boleslawa-prusa/, dostęp: 13.12.2023
Wosion-Czoba M., 2020, Ponad 1,3 mln osób odwiedziło w 2019 roku Muzeum Krakowa, 10.01, [w:] Dzieje.pl, [online:] https://dzieje.pl/aktualnosci/ponad-13-mln-osob-odwiedzilo-w-2019-roku-muzeum-krakowa, dostęp: 20.11.2023
DOI: http://dx.doi.org/10.62875/tk.v4i129.1454
Odniesienia
- Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.
Copyright (c) 2024 Barbara Weżgowiec, Paweł Plichta, Armin Mikos von Rohrscheidt, Dominik Ziarkowski, Karolina Płonka, Beata Raszka, Krzysztof Kasprzak, Agnieszka Konior, Franciszek Czech
Instytucja sprawcza:
Instytut Sportu, Turystyki i Żywienia Uniwersytetu Zielonogórskiego
Bazy czasopism
Copyright © Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642