Kulturowe dziedzictwo techniki w turystyce: od eksponatu do miejsca spotkań

Abstrakt

Dziedzictwo techniki stanowi integralną część dorobku kulturowego człowieka. Szczególną jego odmianą są miejskie tereny poprzemysłowe poddane procesowi rewitalizacji, który gruntownie przekształcił ich przeznaczenie i użytkowanie. Poznawanie dziedzictwa przemysłowego tych obszarów przez turystów jest procesem, który dynamicznie zmienia się w czasie. Sformułowana koncepcja teoretyczna przedstawia indukcyjny model wyróżniający trzy podejścia interpretacyjne: dziedzictwo przemysłowe traktowane jako eksponat, jako interakcja i jako miejsce spotkań. Model weryfikowano analizując jego zastosowanie w praktyce na przykładzie zrewitalizowanych obszarów poprzemysłowych w dwóch miastach europejskich: Glasgow i Łodzi. Wykazano, że wymienione trzy warianty podejścia interpretacyjnego dziedzictwa przemysłowego w praktyce użytkowania turystycznego występują jednocześnie i wzajemnie się uzupełniają. Zrewitalizowany fragment miasta użytkowany z powodzeniem przez turystów generuje pozytywną transformację funkcjonalną i przestrzenną terenów sąsiadujących, które same w sobie nie stanowią dziedzictwa kulturowego przemysłu. Warunkiem trwałości turystyki kulturowej jako nowego sposobu użytkowania zrewitalizowanych terenów poprzemysłowych miasta jest zróżnicowany, elastyczny i łatwo dostępny program spędzania czasu, który można dowolnie konfigurować zgodnie z potrzebami i preferencjami.